“AI giờ đã được bình chọn là xu hướng của tương lai, sao developer mình còn chưa tận dụng điều đó?”

AI – một trong những câu chuyện được bàn tán khắp các mặt báo từ đầu 2017 đến nay, đã chính thức trở thành xu hướng công nghệ không thể “tránh” được. TopDev đã có buổi gặp gỡ xoay quanh “hành trang” AI mà lập trình viên cần có với anh Nguyễn Thiên Bảo – Tiến sỹ Khoa học máy tính. Với kinh nghiệm hơn 10 năm làm việc tại nước ngoài, sự nghiệp trên đà thăng tiến nhưng anh vẫn quyết định trở về Việt Nam làm việc, giảng dạy, và hiện đang đảm nhiệm chức vụ Giám đốc của Công ty HBB Solutions, một trong những startups đang nắm trong tay những dịch vụ AI (Artificial Intelligence – Trí tuệ nhân tạo)  đầu tiên trên thị trường.

1/ Anh có thể giới thiệu một chút về HBB Solutions, về những định hướng, hình ảnh chung của công ty?

Công ty HBB Solutions được thành lập hơn một năm, vào giữa tháng 8 năm 2016. HBB chuyên cung cấp các dịch vụ về thiết kế Web, Mobile app, hỗ trợ khách hàng trong những dịch vụ làm content, quản trị website, marketing, v.v… Nổi bật của HBB chính là việc tích hợp Trí tuệ nhân tạo vào các sản phẩm Web, Mobile app của công ty. Như các trang mạng đã đưa tin thì Trí tuệ nhân tạo đang trở thành từ khóa cực nóng và được dự đoán là xu hướng không thể tránh khỏi của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4. Tuy nhiên, việc ứng dụng Trí tuệ nhân tạo còn khá xa lạ tại Việt Nam. Điều đó thể hiện ở việc đầu tư Trí tuệ nhân tạo vào các dự án tại Việt Nam còn rất hạn chế. E ngại lớn nhất từ phía các nhà đầu tư là việc hiểu rõ về công nghệ để có thể áp dụng vào các dự án. Đó cũng chính là lý do mà HBB Solutions muốn phát triển một vườn ươm về AI để giúp đỡ các nhà đầu tư trong và ngoài nước cũng như các công ty khởi nghiệp tiềm năng tại Việt Nam. Những trợ lý ảo  mà HBB Solutions cung cấp cho khách hàng có thể làm việc  toàn thời gian 24/7, giúp tăng năng suất lao động và giảm thiểu chi phí cho doanh nghiệp cũng như xóa bỏ rào cản ngôn ngữ trong việc giúp đỡ tìm hiểu nhu cầu của từng vị khách một cách toàn diện, hiệu quả, mang lại trải nghiệm khác biệt dành cho khách hàng.

2/ Hiện tại Artificial Intelligence (AI) là một trend khá hot và các bạn lập trình viên đang muốn biết cách để học và phát triển kĩ năng của mình về AI, anh có thể chia sẻ thêm về phương hướng cho các bạn ấy không?

Theo tạp chí Forbes, dẫn đầu những xu hướng ảnh hưởng đến bộ mặt IT trong tương lai chính là AI và tiếp sau đó là Machine Learning, Big Data, IoT, Blockchain. Ở nhiều nước phát triển, việc AI được áp dụng trong công việc đã dần trở nên khá bình thường. Nhưng ở Việt Nam, tiềm năng của AI thì nhiều người nhìn thấy, nhưng việc ứng dụng AI thì lại khá hiếm hoi. Ngay cả những ông lớn như trong ngành IT tại thị trường Việt Nam như TMA, FPT, … hầu như cũng tập trung chủ yếu vào outsourcing. Việc chuyên về AI, tạo ra những ứng dụng AI thực sự thì hiếm người thực hiện. Gần đây, để bắt kịp xu thế, tập đoàn Viettel đã bắt đầu nghiên cứu về AI, sau đó FPT cũng thiết lập bộ phận nghiên cứu Công nghệ 4.0.

Nhìn lại, lập trình viên Việt Nam thực sự giỏi, cần cù, siêng năng và tư duy toán học rất cao nhưng lại không phát huy được thế mạnh đó. Các bạn làm những vị trí mà tất cả các lập trình viên khác trên thế giới đều có thể làm, dẫn đến việc cạnh tranh gay gắt trong thời kỳ toàn cầu hóa. Ngược lại, AI giờ đã được bình chọn là xu hướng của tương lai thì sao mình lại không tận dụng?

Với các bạn Lập trình viên, khi đến với AI các bạn sẽ có nhiều điều lợi ích. Thứ nhất, các bạn có thể cải thiện cuộc sống vì mức lương lập trình phát triển AI rất cao. Thứ hai, vởi việc ứng dụng AI, cuộc sống của chúng ta sẽ có nhiều tiện ích hơn, giúp cho các doanh nghiệp có cơ hội cạnh tranh cao hơn. Thứ ba, về chuyên môn, các bạn sẽ thực sự bắt kịp, và hòa nhập nền công nghệ tiên tiến của thế giới

Hãy tìm tòi, nghiên cứu những bài viết về AI, luyện tập những thuật toán, công thức viết code từ cơ bản đến nâng cao. Tích cực học thêm tiếng Anh chuyên ngành để có thể tìm hiểu được các tài liệu nước ngoài. Những khóa học online của các trường đại học về công nghệ có uy tín hiện nay trên thế giời là những địa chỉ đáng tin cậy cho các bạn.

3/ Anh có thể nói thêm về một vài dự án tâm đắc của công ty cũng như bài học rút ra được từ những project đó?

Do một vài lý do, xin phép không thể tiết lộ thông tin về dự án cho đến khi nào khách hàng phát hành sản phẩm của họ. Vì vậy mình chỉ có thể chia sẻ một cách khái quát. Chẳng hạn trước đây bạn phải tìm kiếm một sản phẩm nào đó bằng tay, thì giờ đây nhờ kỹ thuật nhận dạng lời nói,  bạn có thể dễ dàng và nhanh chóng tìm kiếm tự động các sản phẩm vừa ý. Đây chính là tính năng mới mà HBB Solutions đang áp dụng vào lĩnh vực bất động sản. Ví dụ như trong trường hợp bạn muốn tìm kiếm một căn nhà nào đó, phần mềm này cũng sẽ thu lại lời nói của bạn, tự động giúp bạn dò tìm bản đồ và chỉ đường cho bạn.

Một ứng dụng khác tương tự như Grab hay Uber, tận dụng tính năng kinh tế chia sẻ, tức là việc kết nối trực tiếp giữa người dùng và người thực hiện công việc việc mà không phải qua một phía trung gian, nhờ đó người dùng không phải trả tiền nhiều mà người trực tiếp thực hiện dịch vụ sẽ nhận được mức thù lao cao hơn. HBB Solutions cũng có một ứng dụng thông minh tương tự, dùng để kết nối giữa người chủ nhà và người giúp việc, một dịch vụ mà bạn có thể tuyển người giúp việc ở bất cứ nơi nào. HBB Solutions đã tích hợp kỹ thuật nhận diện khuôn mặt vào sản phẩm nhằm hỗ trợ xác thực nhân thân của người giúp việc một cách thông minh và chính xác. Kỹ thuật nhận diện khuôn mặt (Face Recognition) được xây dựng bằng cách sử dụng các thuật toán trong Thị giác máy tính (Computer Vision), chạy trên nền tảng Azure của Microsoft, giúp người giúp việc cũng như chủ nhà dễ dàng xác minh thông tin của nhau. Bất ngờ hơn trong lúc HBB đang triển khai thực hiện dự án này, thì vào tháng 07/2017, Microsoft đã cho ra đời bộ công cụ CNTK (Computational Network Toolkit), phục vụ cho việc nghiên cứu trí tuệ nhân tạo. Đặc biệt, CNTK được khẳng định là rất tiềm năng cho các ứng dụng như Uber để xác minh danh tính của tài xế. Điều này chứng tỏ HBB Solutions đã nhanh chóng bắt kịp xu thế ứng dụng các công nghệ mới trên thế giới.

4/ Trong quá trình ứng dụng AI thì không biết mình có gặp những khó khăn nào không?

Làm sao có thể đưa ứng dụng trí tuệ nhân tạo đến gần hơn với các doanh nghiệp là một trăn trở khó khăn lớn nhất. Khắp nơi trên thế giới, AI đã chứng tỏ vị thế và sức mạnh trong mọi lĩnh vực, nhưng ở Việt Nam, chúng ta vẫn chậm chân với ứng dụng này do chưa hiểu rõ về AI, về sức mạnh và hiệu quả mà AI có thể mang lại trong kinh doanh. Do vậy, HBB Solutions phải từng bước giúp mọi người thấy rõ và định hướng thị trường, từ đó mới mong có thể góp phần phát triển ứng dụng AI trong sản xuất kinh doanh.

Khó khăn trước mắt là quá trình tuyển dụng. HBB Solutions cần các bạn có kiến thức cơ bản về AI với khả năng học hỏi cao thì mới bắt kịp tiến độ dự án. Khi là thành viên của HBB Solutions, các bạn phải có sự sáng tạo vì ứng dụng AI vào thực tế là một đề tài còn rất mới. Với những vấn đề như Nhận diện khuôn mặt (Face recognition), Nhận dạng giọng nói (Speech recognition), hệ thống chatbot tự động với các thuật toán phức tạp tùy thuộc quy mô, các bạn sẽ phải tìm hiểu và nghiên cứu để tìm ra giải pháp. Vì vậy, với công ty, quá trình tuyển dụng, tìm kiếm những tài năng phù hợp là một vấn đề lớn.

5/ Khi ứng tuyển vào các vị trí liên quan đến AI, các bạn cần phải có kiến thức về AI, bằng cấp hay background như thế nào anh?

Thật ra, khi nói về đào tạo AI ở Việt Nam, hiện tại mới chỉ đếm trên đầu ngón tay với một số trường như ĐH Bách Khoa, ĐH Khoa học Tự nhiên, ĐH Công nghệ Thông tin; ở phía Bắc có ĐH Công nghệ, ĐH Bách Khoa, … nhưng việc giảng dạy và đạo tạo mới chỉ dừng ở giới thiệu về Trí tuệ nhân tạo chứ chưa thực sự nhấn mạnh đến việc ứng dụng. Nhìn chung, các trường đa phần đào tạo để các bạn để trở thành lập trình viên, số ít còn lại mới về nghiên cứu, tìm tòi, trong khi AI lại thiên về R&D hơn. Điều này đòi hỏi các bạn phải thật sự có niềm đam mê với AI thì mới có thể đi cùng với bọn mình. HBB Solutions cũng xác định các bạn hầu hết chưa hề có kinh nghiệm làm các dự án về AI, nên công ty chỉ đánh giá kiến thức nền chung và khả năng suy luận logic. Phần này sẽ được kiểm tra và đánh giá qua quá trình phỏng vấn. Tất nhiên sau một thời gian làm việc tại công ty, cũng có một vài bạn thấy không phù hợp với AI nên đã chuyển sang công vị trí, kéo theo công tác tuyển dụng diễn ra liên tục, thường xuyên. Nói chung, để làm được AI, các bạn cần phải rất vững thuật toán và suy luận logic; còn về ngôn ngữ lập trình thì chỉ cần 3 đến 6 tháng là các bạn đã có thể nắm bắt.

Một ngày làm việc tại HBB Solutions

6/ Vậy không biết văn hóa làm việc của HBB Solutions như thế nào? Khi làm về AI, ắt hẳn sẽ gặp trường hợp khối lượng công việc rất nhiều, không biết công ty mình có những chính sách như thế nào?

Công ty tạo điều kiện thuận lợi, thoải mái nhất cho các bạn tự do và sáng tạo nhằm nâng cao tính hiệu quả trong công việc. Vì vậy, công ty theo hướng “Tây hoá” môi trường làm việc như: thoải mái không đồng phục, cafe, trái cây mỗi ngày vào buổi trưa để các bạn xả stress, tán gẫu, trao đổi với nhau về công việc lẫn cuộc sống. Các bạn có một môi trường làm việc năng động, trẻ trung. Ngoài ra còn có những hoạt động vui chơi cuối tuần, teambuilding. Công ty thường xuyên tổ chức buổi sinh nhật chung để mọi người thắt chặt mối quan hệ hơn. Điểm đặc biệt là HBB Solutions hạn chế OT (tăng ca) và không khuyến khích các bạn OT thường, giúp các bạn có thêm thời gian tự do làm những việc khác.
Môi trường làm việc thoải mái cũng đến từ mong muốn đồng hành lâu dài cùng các bạn, cũng như thúc đẩy sự sáng tạo trong công việc. Đến công sở với tâm thế thoải mái như đi café với bạn bè, không hề áp lực. Tuy thoải mái nhưng deadline thì phải đúng hẹn với khách hàng. Các leader, quản lý dự án, thậm chí cả CEO luôn hổ trợ, trao đổi, và theo dõi sát sao tiến độ để đảm bảo tính hiệu quả của công việc.

7/ Anh có thể chia sẻ thêm về định hướng tương lai của HBB Solutions không?

Tương tự như câu slogan “Better Technology, Better Life”, HBB Solutions đã và đang cố gắng tạo ra những dịch vụ tốt nhất để phục vụ cho khách hàng. Với mục tiêu có thể đưa AI ứng dụng vào cuộc sống không chỉ trong nước mà còn cả khu vực và trên thế giới. Việc ứng dụng AI còn khá mới mẻ đối với thị trường Việt nam, và HBB Solutions hiện vẫn là người đi những bước đầu tiên với nỗ lực phát gây dựng và phát triển tiềm lực AI nước nhà. Tuy nhiên chắc chắn trong vài năm tới, thị trường Việt Nam sẽ bắt đầu xuất hiện các đối thủ cạnh tranh. Công ty cần phải phải tận dụng thế mạnh của người tiên phong và khẳng định vị trí của mình bằng cách làm cho 100% khách hàng dùng dịch vụ của mình phải hài lòng. Nhờ đó, khi nhắc đến sản phẩm có mang tính AI, các đối tác trong và ngoài nước, không chỉ Việt Nam mà ngay cả Đông Nam Á, cũng sẽ nhắc đến HBB Solutions như một phản xạ tự nhiên. Muốn như vậy, công ty rất cần nguồn nhân lực chất lượng hiểu biết về công nghệ thông tin và có đam mê với AI. Để làm việc đó, HBB Solutions sẽ kết hợp với các trường Đại học trong và ngoài nước, thành lập các trung tâm đào tạo nghiên cứu chuyên về AI, Machine Learning, …, tổ chức các lớp đào tạo ngắn hạn, mời các giáo sư, CEOs nhiều kinh nghiệm đến trao đổi, chia sẻ. Những hoạt động này trước mắt sẽ tạo nguồn nhân lực nhằm phục vụ cho công ty, sau đó về lâu dài là nhằm xây dựng cộng đồng AI lớn mạnh tại Việt Nam.

8/ Được biết HBB Solutions là startup, không biết trong quá trình khởi nghiệp, anh có bài học nào muốn chia sẻ đến người đọc?

Bài học đầu tiên đó là nhân lực. Mình phải xây dựng đội ngũ nhân lực có trình độ “cứng” và có kinh nghiệm. Công ty thời gian đầu phải dành thời gian tuyển và đào tạo các bạn Leader, Manager cho các bộ phận khác nhau như Marketing, Sale, Dev, v.v… Đây là quá trình rất khó khăn vì nhiều bạn có kinh nghiệm, và rất giỏi nhưng lại không phù hợp với văn hóa công ty, không phù hợp với mục tiêu đề ra là sản phẩm phải có ứng dụng AI. Vấn đề khác nữa là về mức lương. Vì là công ty start-up nên HBB Solutions không thể nào đáp ứng mức lương cao. Trong khi đó những bạn trẻ ngành công nghệ thông tin lại hay thay đổi, mức lương tăng theo cao nên công ty phải cân nhắc rất kĩ và đòi hỏi cao theo yêu cầu.

Bài học thứ tiếp theo là quy trình. Khi công ty phát triển, sẽ có rất nhiều quy trình cần đưa ra, áp dụng và liên tục update để phù hợp với yêu cầu của khách hàng. Mỗi yêu cầu của khách hàng là những đặc tính rất riêng trong kinh doanh của họ. Do vậy, mọi quy trình xử lý đều phải kĩ lưỡng và chi li, những thuật toán phải chính xác đến từng chi tiết. Với việc lấy phương châm “Better Technology – Better Life” làm kim chỉ nam, HBB Solutions luôn phải tự làm khó mình, chỉn chu đến từng đơn vị, chi tiết sản phẩm. Đây là cách mà HBB Solutions tôn trọng và làm hài lòng khách hàng của mình.

9/ Đối với CV các bạn muốn vào làm vị trí AI, đâu là điểm gây ấn tượng với anh đầu tiên?

Như mình đã nói ở trên, AI thực sự rất khó, chỉ những người giỏi và có niềm đam mê với AI mới đủ sức theo đuổi. Mặt khác, công việc tại Việt Nam cho những bạn theo học AI cũng khá ít ỏi so với các bạn học những chuyên ngành khác. Hai điều này làm cho số người biết và làm về AI đã ít, còn ít hơn. Vậy cơ sở nào để HBB Solutions lựa chọn cho mình những ứng viên phù hợp nhằm xây dựng một đội ngũ chuyên về AI thực sự? Thứ nhất là về kiến thức nền, HBB Solutions sẽ xem xét kĩ phần kiến thức toán và thuật toán của ứng viên. Những phần này trong các trường đào tạo chuyên ngành Công nghệ thông tin đều được giảng dạy kỹ lưỡng và bài bản. Và đây cũng là nền tảng để giúp sinh viên phát triển thêm nữa sau khi ra trường. Vì vậy các ứng viên của HBB Solutions cần phải đáp ứng đủ tiêu chí này.

Ngoài ra các ứng viên cũng cần có sự nắm bắt nhất định về các sự kiện IT hay công nghệ gần đây trên thế giới. Điều này cho thấy ứng viên có niềm đam mê đối với ngành mình theo đuổi. Phần kiến thức này sẽ được kiểm tra và đánh giá qua quá trình phỏng vấn trực tiếp.

Điều cuối cùng mà HBB Solutions rất quan tâm là tiếp là nhân cách và thái độ làm việc. Thái độ và nhân cách là một yếu tố khá quan trọng trong việc tuyển lựa nhân viên của HBB Solutions bởi vì bất kỳ công ty nào muốn xây dựng một đội ngũ nhân viên tốt, chuyên nghiệp, đều luôn xem xét tiêu chí này. Nhân cách  thể hiện qua việc các bạn ấy chuẩn bị CV có kĩ lưỡng, cụ thể, thờii gian các bạn có gắn bó với công ty cũ… Thái độ làm việc được đánh giá qua việc các bạn có hòa đồng cùng các đồng nghiệp khác trong công ty, có khả năng chịu khó tìm tòi và học hỏi cái mới, có trách nhiệm với công việc hay không, …

Cảm ơn anh đã dành thời gian chia sẻ với TopDev.