Ubuntu sẽ trở lại với giao diện GNOME, Unity bị khai tử, dự án Ubuntu for Phone/Tablet cũng dừng lại

Sau 6 năm phát triển thì cuối cùng Canonical – cty phát triển bản phân phối Linux Ubuntu đã quyết định bỏ dự án Unity và sẽ chuyển sang môi trường GNOME trong các bản cập nhật Ubuntu trong năm sau. Ngoài ra, dự án phát triển Ubuntu chạy trên điện thoại và máy tính bản cũng ngưng lại, chấm dứt giấc mơ về một hệ điều hành linh hoạt, có thể biến thiết bị di động thành máy tính khi gắn vào dock.

Nói về sự thay đổi này, nhà sáng lập Canonical – Mark Shuttleworth cho biết thêm sẽ bắt đầu chuyển sang dùng môi trường desktop mặc định là GNOME kể từ phiên bản Ubuntu 18.04 LTS dự kiến sẽ được phát hành vào tháng 4 năm 2018.

Unity 8.
​

Như vậy Ubuntu sẽ trở lại xuất phát điểm khi trong thời kỳ đầu, bản phân phối Linux này đi kèm với giao diện GNOME thay vì giao diện Unity do Canonical phát triển riêng. Unity được phát hành lần đầu trên phiên bản Ubuntu 10.10 dành cho những chiếc máy tính netbook vốn khá phổ biến vào 6 năm trước. Mục tiêu ban đầu của Unity là tạo ra không gian sử dụng hiệu quả hơn trên màn hình bé tí của những chiếc netbook. Thế nhưng khác với GNOME, KDE, Xfce hay LXDE thì Unity được thiết kế để sử dụng lại các ứng dụng đã có thay vì dùng ứng dụng có giao diện đồ họa riêng. Unity hiện tại đang là phiên bản 7.5 có trên Ubuntu 16.04 LTS.

Cùng với giao diện Unity, dự án Ubuntu dành cho điện thoại và máy tính bảng cũng sẽ ngưng lại. Mặc dù Mark Shuttleworth không khẳng định nhưng Michael Hall – quản lý cộng đồng Ubuntu thừa nhận điều này khi nói: “Những hoạt động phát triển Ubuntu cho điện thoại và máy tính bảng cũng sẽ chấm dứt, câu chuyện về một hệ sinh thái đồng quy đã khép lại, thật đấy! Phiên bản Ubuntu trên máy tính sẽ tiếp tục nhưng nó sẽ trở lại thời điểm trước khi Unity xuất hiện, lúc đó chúng tôi sử dụng những gì các nhà phát triển thiết kế sẵn.”

​

Ubuntu dành cho điện thoại và máy tính bảng sau nhiều năm vẫn không thể trở nên phổ biến trước những nhà sản xuất phần cứng, nhà mạng và người tiêu dùng. Hoạt động phát triển cũng đã chậm lại. Trong khi Unity 8 đã được đem lên Ubuntu cho điện thoại và máy tính bảng từ trước đó thì giao diện này vẫn được đánh giá là không đủ ổn định để trở thành giao diện mặc định trên Ubuntu máy tính. Đây là lý do tại sao Ubuntu 16.10 chạy mặc đinh GNOME còn Unity 8 tùy chọn. Với việc chuyển sang GNOME, Canonical cũng sẽ từ bỏ dự án Mir – một môi trường desktop dành cho máy chủ và chuyển sang Wayland với quyết tâm thay thế X Window.

Mặc dù thất bại ở mảng di động nhưng Ubuntu vẫn đạt khá thành công trong mảng máy chủ và đám mây. Shuttleworth cho biết việc chấm dứt dự án Unity là “một quyết đinh rất khó khăn” đối với cá nhân mình. Tuy nhiên, ông cho rằng “lựa chọn này được đưa ra trước sức ép thương mại và thực tế rằng 2 môi trường (Unity và GNOME) khó có thể dung hòa.”

Cha đẻ Ubuntu – Mark Shuttleworth.
​

Trong một bài đăng trên trang blog cá nhân, Shuttleworth cũng thể hiện quan điểm mảng di động không thể mang lại tài chính cho Canonical trong tương lai. Ông nhấn mạnh về sự thành công của Ubuntu trên các mặt trận như đám mây, IoT khi gợi ý cho người dùng biết rằng những hạ tầng đám mây cá nhân, những dịch vụ đám mây công cộng đa phần đều hoạt động dựa trên Ubuntu và hầu hết những phát triển trong lĩnh vực IoT như xe hơi, robot, mạng và công nghệ machine learning cũng dựa trênUbuntu.

Do đó, lựa chọn sau cùng của Canonical là đầu tư vào những lĩnh vực có thể mang lại sự tăng trưởng cho công ty, đó là hệ điều hành Ubuntu cho máy tính, máy chủ, máy ảo, các sản phẩm hạ tầng đám mây như OpenStack, Kubernetes, các tính năng như MAAS, LXD, Juju, BootStack, các phần mềm hỗ trợ cho IoT và Ubuntu Core. Tất cả đều sở hữu cộng đồng, người dùng, lợi nhuận và đang tăng trưởng, đây chính là những thành tố dành cho một công ty độc lập và lớn mạnh với quy mô và đà phát triển.

Shuttleworth từng hy vọng Ubuntu sẽ trở thành một hệ điều hành 1 cho tất cả.
​

Ubuntu sẽ tiếp tục được phát triển, Shuttleworth nói: “Chúng tôi sẽ tiếp tục tạo ra hệ điều hành nguồn mở dễ dùng nhất trên thế giới, duy trì các phiên bản LTS (long-term support), tiếp tục làm việc với các đối tác thương mại để phân phối Ubuntu cho máy tính, hỗ trợ các khách hàng doanh nghiệp khai thác Ubuntu và vinh danh hàng triệu nhà phát triển đám mây và IoT đang sáng tạo dựa trên Ubuntu.”

Shuttleworth cũng hiểu rằng Unity được xem là sự phân mảnh trong cộng đồng Linux. Mặc dù ông ca ngợi thành quả của nhóm phát triển Unity nhưng “thị trường và cộng đồng mới quyết định sản phẩm nào sẽ đi lên, sản phẩm nào sẽ biến mất,” ông nói.

Techtalk via tinhte