Hệ sinh thái bot trên thế giới – Trận địa mới cho các anh tài

Tính đến giữa năm 2016, có hơn 11.000 bot trên Facebook Messenger và 20.000 bot trên Kik đã được ra mắt, … Con số này được dự đoán sẽ rơi vào khoảng 100,000 bot vào năm 2017 chỉ tính riêng trên nền tảng Messenger. Để có được tốc độ phát triển vượt trội như vậy, góp một phần không nhỏ là sự đóng góp từ các “đại gia” công nghệ như Facebook, Google, Microsoft.

Nhìn vào hình ảnh trên, có thể thấy hệ sinh thái bot có thể được chia thành các mảng chính như sau: Trợ lý ảo; Các nền tảng nhắn tin; Các nền tảng cung cấp Trí tuệ nhân tạo như một dịch vụ; Bot framework và các nền tảng triển khai. Hiện tại, các ông lớn đều muốn chi phối các mảng chính ở hệ sinh thái này.

1. Trợ lý ảo

Các developers hiện nay có thể tiếp cận nhiều nền tảng miễn phí trên thế giới như: Siri của Apple, Google Now của Google, Alexa của Amazon, Cortana của Microsoft, hay Viv của Viv Labs.

• Amazon Alexa là dịch vụ thoại cho loa thông minh, điều khiển bằng giọng nói Echo của Amazon. Các developers có thể viết các plug-ins (Amazon gọi là “skills”) cho phép người dùng tương tác với các dịch vụ bằng lệnh thoại. Skills sử dụng Bộ skills của Alexa, một nhóm các công cụ được cung cấp bởi Amazon. Bộ skill Alexa bao gồm một danh sách kiểm tra từng bước để bắt đầu, thiết kế các giao diện người dùng thoại, xây dựng, lưu trữ, và xem lại mã. Nó cũng bao gồm bộ API skill cho nhà thông minh, cho phép các nhà phát triển dạy Alexa cách kiểm soát các thiết bị chiếu sáng và nhiệt độ. Tất cả các mã chạy trong nền tảng điện toán đám mây. Mới đây, Amazon đã mở bộ công cụ để xây Alexa (Amazon Lex) cho các developers.
• Đối với Apple Siri, các developers có thể xây dựng phần mở rộng giao tiếp với Siri và đăng ký với các tên miền cụ thể xác định các tác vụ mà ứng dụng có thể thực hiện. Siri xử lý nhận dạng giọng nói và tự nhiên và có thể làm việc với phần mở rộng của bạn để nhận thông tin và xử lý các yêu cầu của người dùng. Ngoài ra, SiriKit còn cho phép gửi tin nhắn, tìm kiếm ảnh, gọi điện thoại đến các ứng dụng khác, đặt mua vé và thanh toán cá nhân.
• Microsoft có 2 nền tảng bot và công cụ kết nối các bot với các nền tảng lớn khác. Cortana, trợ lý giọng nói của Microsoft, có sẵn cho các nhà phát triển thông qua một thư viện (SDK), và Skype hoạt động như một nền tảng nhắn tin cho bot. Microsoft cũng đã đưa ra Bot Framework, một thư viện mả nguồn mở để phát triển các chương trình về SMS, email, Skype, Slack, Messenger, GroupMe, Telegram, Kik và bất kỳ nền tảng nào khác thông qua API trực tiếp.
• Google Now là trợ lý ảo có thể nhận biết ngữ cảnh, được điều khiển bằng giọng nói, phát triển trên nền tảng Android. Now sử dụng một giao diện người dùng ngôn ngữ tự nhiên để trả lời các câu hỏi, đưa ra các khuyến cáo và thực hiện các hành động bằng cách ủy thác các yêu cầu cho một tập hợp các dịch vụ web. Ngoài việc trả lời các truy vấn do người dùng tạo, nó cung cấp thông tin dự đoán những gì người dùng có thể muốn dựa trên thói quen tìm kiếm của họ. Now có thể xử lý các tác vụ cơ bản như đặt giờ và báo thức, và nó đã làm cho một số tính năng này có sẵn cho các nhà phát triển ứng dụng thông qua một số ít các trình kích hoạt được xác định trước. Ngoài Google Now, Google còn có Google Assistant có thể chạy trên Google Home (một thiết bị tương tự như Echo của Amazon); đồng hồ Android Wear mới và ứng dụng Allo và Duo.
• Viv – trợ lý ảo được ví mạnh như Siri cũng được Samsung thâu tóm với giá 215 triệu đô la vào cuối năm 2016.

2. Các nền tảng nhắn tin

Trên các nền tảng nhắn tin, các hãng có thể cung cấp tính năng tìm kiếm bot, tạo môi trường xây dựng bot.

• Facebook hiện đang sở hữu nền tảng nhắn tin lớn nhất thế giới Faecbook Messenger và WhatApps. Hiện nền tảng Facebook Messenger có trên hầu hết các thiết bị di động hoặc máy tính để bàn. Nền tảng này cho phép các nhà phát triển xây dựng các chương trình với ba tính năng chính: API để gửi và nhận văn bản; Tạo mẫu tin nhắn có cấu trúc chung với call to action; URL và postbacks. Facebook cũng hỗ trợ ngôn ngữ tự nhiên thông qua công cụ bot wit.ai. Điều này cho phép huấn luyện liên tục các bot bằng cách sử dụng các mẫu hội thoại mẫu để chuyển ngôn ngữ tự nhiên thành dữ liệu có cấu trúc một cách có hiệu quả. Với Facebook Messenger, bạn có thể sử dụng các plugin trên web, Messenger Codes, Messenger Links, và Messenger Usernames. Nền tảng này cung cấp thêm quyền truy cập vào các công cụ Messenger khác nhau, bao gồm Shopify, Twilio và Zendesk. Facebook cũng cho phép các doanh nghiệp (như nhà hàng hoặc dịch vụ đi xe) sử dụng tin nhắn SMS để giao tiếp theo thời gian thực để chuyển các cuộc trò chuyện đó tới Messenge
• Slack định vị mình là một nền tảng nhắn tin tại công sở, việc các bot này hoạt động như “người dùng bot”, một thuật ngữ mà Slack sử dụng để phân biệt chúng với con người. Có chương trình tùy chỉnh và chương trình ứng dụng, mỗi mục tiêu phục vụ mục đích khác nhau và cung cấp các chức năng khác nhau. Ngoài ra, nền tảng Slack cho phép người dùng có thể tham gia vào các cuộc đàm thoại nhóm.
• Kik là nền tảng nhắn tin dành cho thanh thiếu niên. Hiện có khoảng 300 triệu người dùng đã đăng kí nền tảng này tại Mỹ, chiếm khoảng 40% thanh thiếu niên của nước này. Kik hiện đang kêu gọi trực tiếp các nhà đầu tư, khi mà xu hướng nhắn tin ngày một gia tăng, và đặc biệt lứa tuổi teen là đối tượng có tốc độ tăng trưởng dùng các phần mềm nhắn tin nhiều hơn cả.
• Line thống trị tin nhắn ở Nhật Bản, tại đất nước này, ứng dụng Line được cài đặt trên 80% thiết bị Android và đã trở thành một hiện tượng văn hoá, và cũng phổ biến ở Indonesia và Singapore.
• Telegram là một startup có trụ sở tại Đức, mạnh về yếu tố bảo mật, cung cấp dịch vụ “chat bí mật” với mãn hóa và xây dựng hoàn toàn dựa trên source code mã nguồn mở. API Bot của của Telegram giúp các developers và bên thứ 3 liên kết với nền tảng của công ty này. Các bot của Telegram có thể làm mọi thứ từ việc dậy, chơi, tìm kiếm, nhắc nhở, kết nối và tích hợp với các dịch vụ khác.

Cung cấp AI như một dịch vụ (AI as a service)

Bot là giao diện để kết nối với trí tuệ nhân tạo, sự phức tạp trong kết cấu của bot liên kết trực tiếp tới sự phức tạp của mô hình trí tuệ nhân tạo. Rất may mắn cho các nhà phát triển bot, một vài công ty đã cung cấp AI như một dịch vụ (AI as a service), giúp cho việc ứng dụng AI đơn giản hơn rất nhiều:

• Các nhà phát triển của IBM Watson Các nhà phát triển bây giờ có thể khai thác các nguồn lực của hệ thống nhận thức quy mô lớn của Watson-IBM để hiểu, lập luận và học hỏi và để phát triển các chương trình và các trợ lý ảo..IBM Watson Developer Cloud (WDC) cung cấp các dịch vụ “mua sắm một cửa” cho các nhà phát triển, cung cấp các khả năng nhận thức cơ bản nhưng cần thiết như công nghể chuyển đổ giọng nói thành văn bản –Speech to Text, từ văn bản thành giọng nói-Text to Speech, Phân loại ngôn ngữ tự nhiên, hội thoại, và nhận diện hình ảnh.
• Nền tảng điện toán đám mây và API ngôn ngữ tự nhiên của Google, hay các dịch vụ Alexa Voice service & Luis của Microsoft cũng đóng góp lớn giúp hệ sinh thái phát triển.

Tiếp đến là nền tảng Bot và các bộ công cụ, nền tảng và tài nguyên giúp dễ dàng triển khai chatbots.

Một số các bot tiêu biểu như sau:

• Wit.ai (đã sáp nhập với Facebook) là một nền tảng ngôn ngữ tự nhiên cho các nhà phát triển. Đây cũng là startup cung cấp AI như một dịch vụ. Ngoài việc sử dụng nó như là một nền tảng để xây dựng chatbot, các nhà phát triển cũng có thể sử dụng nó để xây dựng các ứng dụng cho các thiết bị di động, các hệ thống tự động hóa trong nhà, thiết bị đeo và robot. Wit.ai cho biết hãng hiện đang có 45.000 nhà phát triển. Nền tảng miễn phí đã được mua lại vào năm ngoái bởi Facebook, đặt nó ở phía trước và trung tâm trong hệ sinh thái phát triển các bot mới nổi.
• API.ai (đã sáp nhập với Google) là nền tảng cho giao diện đàm thoại tập trung vào vào thiết bị di động, giao diện web và các hệ thống nhúng. Google cho thấy tham vọng ở mảng này khi đầu tư mạnh xây dựng công cụ, framework cho bot. Có thể coi Api.ai là AI như một dịch vụ cũng không sai.Đây là công ty tạo nên Assistant, một ứng dụng trợ lý trò chuyện phổ biến với hơn 20 triệu người dùng. Nền tảng này cung cấp các thư viện SDK và thư viện trợ giúp cho Android, iOS / Xem OS / Mac OS X, Ruby, Webkit HTML5, JavaScript, Node.js, Cordova, Unity, .NET (WP8, W10), C + +, Xamarin, Python và PHP. Có thể coi Api.ai là AI như một dịch vụ cũng không sai
• Automat cung cấp một nền tảng và một bộ công cụ WYSIWYG dễ tiếp cận để xây dựng các chương trình có thể học theo thời gian. AI của nó vượt xa các công cụ xây dựng theo hình cây truyền thống: nó kết hợp hiểu biết về toàn bộ cuộc hội thoại, chứ không chỉ đơn thuần một đầu vào đơn lẻ, và có thể cải thiện thông qua sử dụng với sự can thiệp tối thiểu của người tạo ra bot. Automat ban đầu hỗ trợ Messenger, Kik, và Slack.
• Một bot khác đó là BotKit được phát triển trên cơ sở ai, BotKit là một framework mã nguồn mở cho việc gửi tin nhắn. Nó cung cấp các cuộc gọi được xây dựng cho Slack, Facebook Messenger, và Twilio, với thế mạnh xây dựng cho Slack.
• Chatfuel cũng được nhắc đến khá nhiều gần đây.Chatfuel là bộ công cụ dễ sử dụng với tôn chỉ “xây một chatbot đầy đủ tính năng chỉ trong 7 phút.” Đây là nền tảng đằng sau một số bot tin tức (ví dụ: Forbes và TechCrunch). Các tính năng của Chatfuel có: khả năng nhập dữ liệu thông qua plugin, biến thông tin tĩnh như nguồn cấp dữ liệu RSS thành bot tương tác.
• Pandorabots được đồng sáng lập bởi Richard Wallace, nhà khoa học máy tính đã tạo ra AIML. Công ty cung cấp các công cụ phát triển chatbot thông qua API trí tuệ nhân tạo-như-một-dịch vụ và các dịch vụ lưu trữ bot. Pandorabots hỗ trợ tích hợp với Twilio, Hubot, Slack, Twitter, Telegram và Firebase.
• Sequel cung cấp “viết một lần, xuất bản ở khắp mọi nơi” các công cụ để xây dựng chương trình, đặc biệt chú trọng vào các trò chơi và giải trí và trên các chương trình truyền đạt tính cách. Một ví dụ: Các bot về câu chuyện của Sequen đã xuất bản tiểu thuyết tương tác thông qua trình tin nhắn.

Như vậy, hệ sinh thái bot đang vận động và phát triển mạnh mẽ, trên cơ sở nguồn lực đầu tư dồi dào từ các đại gia công nghệ và “cái đuôi dài” là các startup bot công nghệ. Xu thế tăng trưởng này chắc chắn sẽ tiếp tục trong thời gian tới, đóng góp lớn vào cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4.

Techtalk via tech.fpt