Lớp(class) và Đối tượng trong C++

Mục đích chính của C++ là bổ sung thêm tính hướng đối tượng (object) cho Ngôn ngữ lập trình C và các Lớp (class) là tính năng trung tâm của C++ mà hỗ trợ lập trình hướng đối tượng và thường được gọi là các kiểu người dùng tự định nghĩa (user-defined).

Một lớp được sử dụng để xác định form của một đối tượng và nó kết nối sự biểu diễn dữ liệu và các phương thức để thao tác các dữ liệu đó vào trong một package gọn gàng. Dữ liệu và hàm bên trong một lớp được gọi là các thành viên của lớp đó.

Định nghĩa Lớp trong C++

Khi bạn định nghĩa một lớp, bạn định nghĩa một blueprint cho một kiểu dữ liệu. Điều này không thực sự định nghĩa bất kỳ dữ liệu nào, nhưng nó định nghĩa ý nghĩa tên lớp là gì, đó là, những gì một đối tượng của lớp đó sẽ bao gồm và những hoạt động nào có thể được thực hiện trên một đối tượng đó.

Một định nghĩa lớp trong C++ bắt đầu với từ khóa class, được theo sau bởi tên lớp và phần thân lớp, được bao quanh trong một cặp dấu ngoặc móc. Một định nghĩa lớp phải được theo sau: hoặc bởi một dấu chấm phảy hoặc một danh sách các khai báo. Ví dụ, chúng ta định nghĩa kiểu dữ liệu Box bởi sử dụng từ khóa class trong C++ như sau:

class Box
{
   public:
      double chieudai;   // chieu dai cua hop
      double chieurong;  // chieu rong cua hop
      double chieucao;   // chieu cao cua hop
};

Từ khóa public quyết định các thuộc tính truy cập của các thành viên lớp mà theo sau nó. Một thành viên public có thể được truy cập từ bên ngoài lớp bất cứ đâu bên trong phạm vi (scope) của đối tượng lớp đó. Bạn cũng có thể xác định các thành viên của lớp là private hoặc protected sẽ được bàn luận trong chương phụ.

Định nghĩa Đối tượng trong C++

Một lớp cung cấp các blueprint cho các đối tượng, vì thế về cơ bản, một đối tượng được tạo từ một lớp. Chúng ta khai báo các đối tượng của một lớp giống đúng như chúng ta khai báo các biến của kiểu cơ bản. Các lệnh sau khai báo hai đối tượng của lớp Box:

Box Box1;          // Khai bao Box1 la cua kieu Box
Box Box2;          // Khai bao Box2 la cua kieu Box

Cả hai đối tượng Box1 và Box2 sẽ có bản sao của các thành viên dữ liệu (Data Member) riêng.

Truy cập các thành viên dữ liệu trong C++

Các thành viên dữ liệu public của các đối tượng của một lớp có thể được truy cập bởi sử dụng toán tử truy cập thành viên trực tiếp là dấu chấm (.). Bạn sẽ thấy rõ ràng khi xem ví dụ sau:

#include <iostream>

using namespace std;

class Box
{
   public:
      double chieudai;   // chieu dai cua hop
      double chieurong;  // chieu rong cua hop
      double chieucao;   // chieu cao cua hop
};

int main( )
{
Box Box1;          // Khai bao Box1 la cua kieu Box
Box Box2;          // Khai bao Box2 la cua kieu Box
   double thetich = 0.0;     // Luu giu the tich cua Box vao bien thetich
 
   // box 1 specification
   Box1.chieucao = 4.5; 
   Box1.chieudai = 2.2; 
   Box1.chieurong = 1.5;

   // box 2 specification
   Box2.chieucao = 3.2;
   Box2.chieudai = 4.5;
   Box2.chieurong = 2.3;
   // thetich of box 1
   thetich = Box1.chieucao * Box1.chieudai * Box1.chieurong;
   cout << "The tich cua Box1 la: " << thetich <<endl;

   // thetich of box 2
   thetich = Box2.chieucao * Box2.chieudai * Box2.chieurong;
   cout << "The tich cua Box2 la: " << thetich <<endl;
   return 0;
}

Biên dịch và chạy chương trình C++ trên sẽ cho kết quả sau:

Điểm quan trọng cần nhớ là: các thành viên private và protected không thể được truy cập một cách trực tiếp bởi sử dụng toán tử truy cập thành viên trự tiếp này. Chúng ta sẽ học cách các thành viên private và protected có thể được truy cập.

Chi tiết về Lớp & Đối tượng trong C++

Lúc này, bạn đã hiểu khá cơ bản về Lớp(class) và Đối tượng trong C++. Dưới đây là các khái niệm khá thú vị liên quan tới Lớp(class) và Đối tượng trong C++ mà bạn cần quan tâm. Bạn click vào link để xem chi tiết.