Ba con đường của Blockchain

1. Money of Internet :

Bitcoin có những đặc tính tuyệt vời để trở thành một đồng tiền thực sự. Vậy thì trước tiên hãy nghĩ về những đặc tính cần có của đồng tiền:

• Store of value (lưu giữ giá trị);
• Means of payment (phương tiện thanh toán) ;
• Unit of accounting (đơn vị kế toán)
• Ngoài ra còn cần có những tính năng khác như khả năng vận chuyển, cất giữ (portability) ; khả năng hoán đổi (fungibility); khả năng không làm giả (anti-counterfeiting) etc. Trên nhiều phương diện Bitcoin có thể xứng đáng để trở thành một loại đồng tiền chuẩn mực trên toàn thế giới thay thế cho vịt trí của vàng trước khi kỷ nguyên của tiền giấy ra đời. (bạn có thể tìm hiểu thêm về các đặc thù kỹ thuật tại trang https://bitcoin.org/en/how-it-works)

Tuy nhiên ở một khía cạnh khác, đồng tiền giấy như USD hay VND được sự bảo lãnh của các chính phủ, và trở thành đồng tiền với sự hỗ trợ mạnh mẽ của bộ máy chính trị và hành chính. Sự hỗ trợ này đem lại những quyền lực và lợi nhuận to lớn cho các chính phủ in tiền, vậy thì đời nào họ lại ủng hộ cho việc biến Bitcoin trở thành đồng tiền chính thức tại các quốc gia của họ? Một ví dụ khá giống đó là việc ngôn ngữ Esperanto, được cho là có nhiều tính năng ưu việt, những sẽ không bao giờ trở thành một ngôn ngữ toàn cầu, thay vào đó là English với sự bảo trợ và cổ vũ từ 2 quốc gia hùng mạnh hàng đầu sau thế chiến 2 là Anh và Mỹ. Sự đối lập với chính quyền và cách quản lý hệ thống tiền tệ truyền thống đã luôn là động lực để đưa Bitcoin tiến xa trên con đường thứ nhất. Trong một phạm vi hẹp hơn, Bitcoin hay các đồng digital khác có thể trở thành các loại tiền tệ native cho Internet và các giao dịch điện tử. Gọi là “native” vì đồng Bitcoin hay các loại đồng tiền được sinh ra trên giao thức blockchain bản chất là những dòng code có thể được tích hợp dễ dàng với các dịch vụ điện tử khác với tốc độ nhanh hơn rất nhiều so với các hệ thống truyền thống như visa, master, banking clearing house etc.

Tôi nghĩ rằng đây là con đường nguyên thuỷ khi Satoshi sáng tạo ra Bitcoin ông đã viết trong block đầu tiên của Bitcoin “The Times 03/Jan/2009 Chancellor on brink of second bailout for banks”. Câu này có ẩn ý phê phán việc chính phủ Anh sử dụng ngân khố nhà nước để ‘bailout’ hệ thống ngân hàng sau cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008. Để con đường thứ 1 thành công, cái bitcoin cần nhất là sức mạnh chính trị từ những tầng lớp elite cũng như từ grass-rooted level như những developers, nerds, những người ủng hộ chế độ tự do. Có thể là bitcoin sẽ không thể “crossing the chasm” để có thể chinh phục người dùng mainstream cuối cùng mà sẽ chỉ phổ cập trong một nhóm nhỏ những người trên. Hiện nay sự phổ dụng của Bitcoin có thể tính ở thang điểm 3, tức là phổ dụng với với một số nhỏ innovators hoạt động trong lĩnh vực crypo-currency, hiện hầu như không thể sử dụng bitcoin trong cuộc sống hàng ngày vì phần lớn họ cũng không biết đến Bitcoin.

2. A protocol not money (một giao thức Internet mới chứ không phải tiền).

Đặc thù của các digital goods như là music, movie hay software là không độc quyền (non-exclusive) và không cạnh tranh (non-rival). Hai điều này có nghĩa là khi một người sử dụng software thì điều đó không gây ảnh hương đến người khác cũng sử dụng software này. Có thể giải thích thêm trên góc độ kinh tế là thế này: chi phí cận biên (marginal cost) của phần mềm là bằng 0. Thì dù phần mềm có lớn đến đâu và đầu tư nhiều đến đâu như hệ điều hành Window hay bộ tiện ích văn phòng Office thì giá để tạo thêm một phiên bản mới cũng chỉ bằng 0 và theo nguyên lý định giá trong kinh tế thì giá của sản phẩm đó cuối cùng sẽ bằng 0 (marginal cost = price). Hiểu một cách đơn giản trong cuộc sống hàng ngày là rất khó charge tiền users cho digital goods cũng như bảo hộ quyền sở hữu cho digital goods, điều này áp dụng cho cả music, movies và các loại nội dung khác trên Internet.

Blockchain là một phát minh đáng chú ý khi nó thay đổi điều này. Với Bitcoin hay Ether thì đây là lần đầu tiên một thứ hàng hoá digital có thể là unique (duy nhất). Chính vì thế Blockchain có thể tạo ra một nền tảng để biến các digital goods thành hàng hoá cạnh tranh thì sẽ có hàng nghìn use cases từ hàng trăm các ngành công nghiệp khác nhau. Giá trị mới được tạo ra từ những use cases có thể nên tới hàng ngàn tỉ $ mỹ. Ví dụ: blockchain và in 3D. Với công nghệ in 3D hiện nay, việc in những chi tiết trong Roll-Royce engine là có thể nếu có CAD file. Tuy nhiên CAD file có thể được copy nhiều lần và share rộng rãi. Thế nên khi muốn in gì thì người chủ sở hữu của thiết kế phải mang USB đến tận máy in và giám sát quá trình in ấn. Với công nghệ blockchain thì, CAD file có thể là duy nhất như một đồng Satoshi (Bitcoin), máy in tích hợp với Bitcoin wallet để kiểm soát số lần truy cập file, mọi thao tác sẽ được cập nhật trên blockchain và tiền bản quyền từ truy cập file sẽ được tự động tính toán và chuyển về cho chủ sở hữu dựa trên smart-contract. Một ví dụ khác là tính năng phát hành các loại token đại diện cho các currency khác nhau, hay token đại diện cho quyền sử dụng một số đặc quyền hay dịch vụ trong tương lai. Cách làm này đã có thể thực hiện khá thuận lợi trên blockchain Ethereum, Waves hay Mastercoin (dựa trên Bitcoin blockchain)

Sự kiện Thuật Toán – Tế bào gốc của AI, Machine Learning & Blockchain
quy tụ các chuyên gia hàng đầu các siêu sao thuật toán từng dẫn dắt đội tuyển tham dự cuộc thi Thuật Toán Chung kết thế giới ACM-ICPC World Finals danh giá của giới lập trình.

*Hồ Chí Minh: 17h30 – 21h30 ngày 24/06/2017
*Hà Nội: 17h30 – 21h30 ngày 02/07/2017

3.Distributed ledger as a database

4. Con đường phía trước

Hiểu về 3 con đường của blockchain sẽ giải thích được sự có mặt của hàng trăm loại digital assets và currency trên thị trường hiện nay. Thống kê tốt nhất về ngành công nghiệp crypto là ở trang coinmarketcap.com. Tính vào hôm nay toàn bộ market cap của ngành công nghiệp có giá trị khoảng 46 tỷ $ tăng mạnh mẽ so với tháng 1/2015 chỉ ở mức 4 tỷ $ hay 12 tỷ $ vào tháng 1/2014. Điều thú vị là ba vị trí dẫn đầu ngành công nghiệp là ba tài sản đại diện cho ba con đường khác nhau. (đây là note mình viết cho group fintech vietnam vào ngày 5/5/2017 khi giá của các loại cypto-currency thấp hơn bây giờ)

Bitcoin với mức giá trên 1500$ và market cap 15 tỷ$ là ngọn cờ đầu cho cả ngành công nghiệp. Bitcoin đi theo con đường trở thành đồng tiền Internet và hạt nhân của một hệ thống thanh toán toàn cầu. Bitcoin được biết đến nhiều nhất và thường được ví như digital gold của thời đại Internet. Tiếp theo là Ethereum với mức market cap hiện nay gần 9 tỷ$. Khó diễn tả câu chuyện đã xảy ra với Ethereum, nó cũng thần kỳ không kém câu chuyện của Bitcoin. Ethereum tránh việc so sánh mình với Bitcoin mà position trở thành một nền tảng cho smart-contract và distributed app (second road) và đã rất thành công trong việc xậy dựng một ecosystem lớn mạnh cho việc này. Đứng thứ 3 trong market cap là Ripple đại diện cho con đường thứ 3 tấn công vào hệ thống ngân hàng tài chính và đang là digital asset vượt trội trên con đường này. Đã có hơn 70 ngân hàng đã sử dụng nền tảng công nghệ của Ripple để tiến hành các nghiệp vụ tài chính. Tuy nhiên số này phần lớn là các ngân hàng, tổ chức tín dụng nhỏ. Với các ngân hàng lớn với tài sản quản lý nhiều trillion $ họ không dễ để mình phụ thuộc vào nền tảng công nghệ phát triển bởi 1 bên thứ 3.

Trong ngành công nghiệp này position theo hướng nào là một bài toán quan trọng ảnh hưởng đến việc phát triển sản phẩm, cũng như phát triển thị trường. Có thể điểm qua một vài digital asset khác trong top 10 hiện nay ví dụ: Dash, Monero position trở thành tiền tệ như Bitcoin nhưng đề cao các tính năng như ẩn danh, tốc độ etc. trong thanh toán. NEM đi theo con đường thứ 3 và đạt được khá nhiều thành công tại thị trường Nhật Bản. Golem, Angur là những digital asset khá mới nhưng lại là những application nằm on top nền tảng Ethereum. Dù position thế nào, bản chất của những digital asset này vẫn là blockchain và software nên đến thời điểm nào nó vẫn có thể thay đổi theo hướng nếu được người dùng chấp nhận. Đây là câu chuyện các Bitcoiner đang lo ngại sẽ xảy ra với Ether là nếu một ngày Ethereum thành công để trở thành 1 nền tảng phổ cập, thì tất yếu Ether cũng sẽ trở thành tiền tệ phổ cập và có thể thay thế ví trí của Bitcoin.

Tiềm năng của toàn bộ ngành công nghiệp blockchain, digital assets là rất lớn. Rất nhiều thứ mới và innovations còn đang trên con đường khám phá (đặc biệt khi combine với các công nghệ mới như AI, VR, IOT, 3D printing etc.). Đây sẽ là một con đường dài phía trước vì USE CASE thực sự tốt có thể thay đổi 10x những gì đã có hiện nay chưa có nhiều, có lẽ ngoài trừ use case của digital currency. Nếu muốn thử tham gia đầu tư, ở Vietnam hiện có sàn giao dịch bitcoin uy tín VBTC tại Việt Nam để bạn có thể mua Bitcoin, sau đó có thể chuyển Bitcoin đến 1 sàn quốc tế để mua các loại digital asset khác. Đây là lần đâu tiên trong lịch sử tài chính, một người ở một nước nghèo như Việt nam cũng có thể tham gia đầu tư rất sớm vào một ngành công nghiệp mới, vậy tại sao không bỏ ra khoảng 5-10% số tài sản nhàn rỗi để làm điều này? (không nhất thiết ngay tại thời điểm này khi toàn bộ thị trường đang tăng nóng trong 6 tháng gần đây) Hoặc là bạn có thể đầu tư khả năng và thời gian của mình vào ngành công nghiệp này nếu bạn có những skills phù hợp. Cheer and good luck !