Hướng nghiệp trong ngành công nghệ thông tin

Dưới đây là một bài viết mang tính cá nhân của mình về việc hướng nghiệp nói chung và hướng nghiệp về ngành công nghệ thông tin nói riêng. Do vậy có nhiều điều mang tính chủ quan, bạn đọc nào có ý kiến khác hay ý kiến xây dựng thì hãy comment xuống dưới để chúng ta có một bài viết thật sự ý nghĩa cho các bạn trẻ, đang tìm định hướng cho riêng mình

I. Thực trạng

• Chắc hẳn giờ này các bạn trẻ sinh năm 2000 hay 2003 đang sục sôi trong những ngày thi tốt nghiệp hay những ngày thi chuyển cấp.
• Và còn nóng hơn nữa, là việc đề thi năm nay khá khó làm cho rất nhiều bạn hoang mang trong việc chọn trường, chọn ngành phù hợp với mình. Đây có lẽ là suy nghĩ của rất nhiều người, và cũng là của các bậc phụ huynh.
• Trước đây mình cũng vậy, băn khoăn không biết chọn trường nào? học ngành nào cho phù hợp? học cái gì sẽ giúp mình có thu nhập tốt hơn? học cái gì sẽ làm cho tương lai mình sáng sủa hơn? Hàng vạn câu hỏi và rất nhiều người đã không tìm được câu trả lời cho bản thân để cho tương lai của mình cảm giác không có sự dẫn lỗi cụ thể.

II. Vậy làm sao để trả lời những câu hỏi trên ?

• Điều đầu tiên để tìm ra 1 con đường sự nghiệp cho mình đó là: Bạn thích cái gì? Bạn muốn làm gì? Vì sao lại là những câu hỏi đó? Đơn giản vì công việc bạn chọn sẽ đi suốt quãng đời còn lại của bạn, đương nhiên chúng ta có quyền thay đổi, nhưng tại sao không chọn đúng ngay từ đầu để đỡ mất thời gian phải làm lại. Chúng ta không thể làm cả đời thứ mà chúng ta không thích, không đam mê. Bạn không thể ngày nào cũng đi làm 1 việc mà bạn chán ngấy nó đến tận cổ

• Đi theo đam mê không có gì sai? Chỉ là bạn sẽ thành công nếu đam mê của bạn đủ lớn. Trước mình có một người bạn, học thì dốt, sức khỏe thì yếu, nhưng bạn có 1 đam mê rất lớn về nghệ thuật, như hội họa, âm nhạc. Ngày thi đại học, bạn chỉ thích học trường mỹ thuật, cả gia đình ngăn cấm, nhưng chẳng ai cản nổi. Ngày ra trường, chẳng có việc, vẽ dạo, tiền cũng không có, nhưng bạn không dừng lại, tìm kiếm những cách khác để duy trì được đam mê của mình. Và giờ, bạn ý đã trở thành một trong những đạo diễn sân khấu có tiếng trong ngành dù tuổi đời rất trẻ. Nếu khi khó khăn mà đam mê bạn không đủ lớn thì bạn sẽ thất bại.

• Và sẽ có nhiều người tự nói với mình rằng, "Em chẳng biết em thích cái gì? Và em cũng không biết mình muốn cái gì". Vậy thì phải làm như thế nào? Bạn hãy thử với các trắc nghiệm về tính của mình xem sao? Nó không phải là thứ hoàn toàn chính xác nhưng nó cũng có thể hỗ trợ bạn 1 phần để tìm ra công việc phù với con người và tính cách của bạn, hoặc nếu không thì nó cũng giúp bạn hiểu rõ được bản thân bạn là ai, là người như thế nào để có thể tìm công việc ưng ý. Một số trắc nghiệm các bạn trẻ có thể dùng như:

  • MBTI
  • Trắc nghiệm mật mã Holland
  • Trắc nghiệm các loại hình trí thông minh Gardner (trắc nghiệm này sẽ giúp bạn biết mình thuộc loại hình trí thông minh nào trong 7 loại trí thông minh cơ bản để tìm ra công việc phù hợp)
  • Strengths Finders 2.0 (cái này các bạn trẻ ở Mỹ rất hay sử dụng)
  • Hay đơn giản là nói chuyện với những người xung quanh, những người bạn, người thân của bạn để biết về con người của mình, tính cách thực sự của mình

• Và rồi sẽ còn những bạn sẽ có một câu trả lời tệ hơn nữa là, sau khi em làm những bài trắc nghiệp trên em vẫn chẳng biết là em thích gì, và những cái công việc mà trong bài trắc nghiệm trên em cũng chẳng thấy hứng thú thì chúng ta phải làm thế nào? Hãy thử nó, hoặc ít nhất hãy tìm hiểu về nó. Có thể những bài trắc nghiệm không hoàn toàn chính xác nhưng nó cũng chỉ ra cho bạn 1 chút manh mối để bạn có thể thử tìm hiểu nó. Có thể bạn là một người hướng nội, thích đọc sách, thích mày mò. và trắc nghiệm đã chỉ ra rằng bạn là một người hợp với công việc làm lập trình viên. Sau khi đọc kết quả, thấy cũng không có gì hợp lý, hay phù hợp với bạn, và bạn cũng chẳng hứng thú gì lắm với công việc làm lập trình viên. Nhưng tại sao bản không thử? Không thử lên mạng search xem lập trình viên họ sẽ làm gì? Họ là ai và họ ra sao? Hay xa hơn nữa hay thử tìm hỏi những người đang là lập trình viên để nói chuyện với họ, để cảm nhận hay để hỏi họ xem công việc đó có thực sự phù hợp với tính cách của bạn không? Thực sự đó là những người thực sự sẽ giúp cho bạn hiểu rõ về một công việc và xem bạn có thực sự phù hợp với nó không

• Hãy tìm hiểu, hãy hỏi và tự tìm ra những câu trả lời cho mình, đừng ngồi đó suy nghĩ, và mông lung, chẳng ai tìm cho bạn cả, chẳng ai tự nói cho bạn cả, vấn đề là bạn có tự đứng dậy tìm kiếm cho mình một công việc phù hợp với bản thân hay không

III. Chia sẻ câu chuyện của bản thân

• Thực sự thì để đưa ra được những lời khuyên phía trên kia, thì đó chính là cách mình đã từng làm với chính bản thân, và đưa ra lời khuyên cho những người mình từng gặp và chưa có định hướng thực sự cho bản thân. Và mình thấy cũng có hiệu quả cũng giúp cho mọi người thấy được phương hướng cho bản thân trong tương lai, hay dù rất nhỏ thì cũng giúp họ cảm nhận được bản thân mình nhiều hơn
• Cách đây 7 năm, mình cũng là một thằng chẳng có bất cứ định hướng gì cho bản thân, 3 điều mình thích nhất đơn giản chỉ là, xem phim, chơi điện tử, hay đá bóng. Cũng đã từng mơ đi đá bóng như siêu sao, nhưng quá tuổi và cũng chẳng đâu đi tuyển 1 thằng cận lòi như mình đi đá bóng cả =))). Hoang mang, chả biết vào trường nào, rồi mình được một người bạn ở lớp trêu rủ làm trắc nghiệm MBTI, từ đó mình mới hiểu rõ hơn về bản thân, và biết thêm về các ngành phù hợp với bản thân, và một trong số đó có ngành CNTT và Kinh tế (quản trị kinh doanh). Suy nghĩ đầu tiên sau khi đọc là thấy nó "nhảm nhí" hết sức vì mình tin rằng mình không hợp về kinh tế (vì suy nghĩ hồi đó thấy chuyên môn làm rơi tiền => không làm kinh tế =)))))))))) ), Công nghệ thông tin thì ... ôi thôi dốt toán như bò thì làm ăn gì Toán Tin nó đi với nhau thì làm ăn gì.
• Mình là đứa rất hay lọ mọ trên mạng, hồi đó cũng đã có Facebook hay một số forum nổi tiếng, và mình may mắn gặp đc 2 anh chị, 1 người làm về Marketing, và 1 người làm về công nghệ thông tin. Mỗi người đều nói cho mình rất nhiều điều mà mình không bao giờ có thể biêt được về ngành đó. ôi trời, có ai nghĩ rằng làm kinh tế thì có đi tiếp thị (không cần cầm tiền) =)) hay con gái cũng có thể làm ngành CNTT (ví dụ như các chị Tester, hay kể cả Dev luôn). Đến khi đó mình mới biết những điều mình suy nghĩ, chỉ là 1 chiều của vấn đề, và mình không hề hiểu về công việc đó ra sao.
• Đừng ngần ngại hỏi, đặc biệt là những người đang trực tiếp làm công việc đó, họ sẽ cho bạn một cái nhìn thực sự sâu, hay những cái nhìn mà chưa bao giờ bạn thực sự biết về ngành đó

IV. Vậy CNTT là cái gì vậy? Dốt Toán có làm được không ạ? Muốn trở thành một kỹ sư công nghệ thông tin thì cần gì ra sao?

• Dốt toán vẫn làm được - Đó là khẳng định của mình. Trong ngành công nghệ thông tin có rất nhiều mảng. Đương nhiên là Toán - Tin thì luôn song hành với nhau, và bạn càng giỏi Toán thì nó càng là một lợi thế cho bạn. Nhưng dốt toán vẫn có con đường riêng cho mình. Bản chất CNTT hay lập trình viên ít nhất phải có tư duy logic, hay tư duy giải quyết vấn đề. Và khi học ngành này các bạn chắc chắn sẽ rất ít sử dụng đến những thứ như: vi phân, tích phân v..v.. (trừ những mảng về nghiên cứu thì khác)
• Với một lập trình viên, ngoài việc có tư duy logic, "học hơi giỏi Toán", thì còn 1 điều rất quan trọng đó là ngọai ngữ, sự tìm tòi mày mò và khả năng tự học. Như mọi người cũng thấy công nghệ đang thay đổi từng ngày, trước đây vài năm chắc mọi người cũng nghe thấy cụm từ Internet Of Things, và giờ thì đã là 1 cái gì đó khác như là cách mạng công nghiệp 4.0, hay chính phủ điện tử v..v.. Rõ ràng công nghệ thay đổi từng ngày, hay như chiếc điện thoại bạn đang dùng, thay đổi theo năm. Do đó bạn cần phải nắm bắt đc xu thế. Để làm được điều đó bạn cần ngoại ngữ (trong bài viết này là Tiếng Anh), vì sao? vì mọi thứ, mọi nguồn thông tin đều bắt đầu từ tiếng Anh, bạn không biết Tiếng Anh, đợi đến khi thông tin được dịch sang Tiếng Việt thì chắc bạn đã lạc hâu rồi. Và đồng nghĩa như vậy thì bạn phải là người biết tìm tòi mày mò, khám phá, thích thử những cái mới. Và còn một điều nữa, đó là khả năng tự học, kiến thức càng nhiều, công nghệ mới phát triển ngày càng nhanh, nếu bạn không có khả năng tự học thì bạn sẽ không thể bắt kịp đc xu thế (kiến thức giờ ở khắp mọi nơi, cần là bạn có thể kiếm ngay một khóa học ở trên mạng)
• Vậy còn tính cách của người lập trình viên thì sao? Rất nhiều người quan điểm rằng, mấy ông coder chắc hẳn là những người đầu to kính cận, chỉ biết ngồi im trước màn hình máy tính làm việc, cái này thì đúng nhưng chưa đủ. Để làm việc hoặc đáp ứng được như cầu của các dự án, chắc chắn 1 mình ông đầu to là chưa đủ, mà còn phải working in group. Teamwork là một điều tối quan trọng trong CNTT, không thành 1 team bạn chẳng thể làm được gì dù bạn có là siêu nhân. Mà làm việc theo team thì chúng ta phải hòa đồng, phải hòa đồng với nhau, nên môi trường nó chẳng có chút gì nghe não nề và nặng nề như mội người từng nghĩ.
• Thế còn những vất vả trong công việc này là gì? Nghề nào mà chẳng có nghiệp, và nghề lập trình viên cũng vậy thôi, ngày ngày ngồi làm việc trước máy tính, ngồi văn phòng 8 ~ 10 tiếng, không đau mắt thì cũng đau lưng, nhẹ thì đeo kính, nặng thì thoát vị đĩa đệm. Nhưng không sao, ngồi một lúc rồi ta lại đứng, cuối ngày thì ta đi tập thể dục, thôi thì cũng đỡ =)). Chưa kể những lúc dự án ngập mặt trong deadline, thì ôi thôi rồi căng thẳng, hay những lúc khách hàng họ "chửi" thẳng vào mặt bạn, làm ăn như sịt =)) Stress vô cùng, căng thẳng k ít. Nhưng rồi nếu chúng ta có đam mê, thì khắc sẽ tìm được cách vượt qua, và cũng chẳng một mình khi ăn "chửi" khi mình có team mà =)))))))
• Vậy cơ hội thăng tiến của em thì sao? Em thích làm sếp cơ?. Chắc hẳn rất nhiều người lo nghĩ về điều này. Nghề nào cũng có cơ hội, và mình xin phép chia sẻ trong bài viết sau của series ^^

Lời kết

Một chút lan man của mình, một chút chia sẻ của bản thân về định hướng nghề nghiệp, hay về công việc, mong rằng mọi người hưởng ứng và sẽ comment để xây dựng, chia sẻ những cách định hướng nghề nghiệp của chính bản thân mọi người. Xin cám ơn và hẹn gặp lại mọi người trong bài viết tới

p.s: Nếu thấy hay thích hãy upvote và nếu thấy hay thì hãy share nhé ^^