Lỗ chân trâu private trong Ruby

Tại Ruby Kaigi 2008, trong bài thuyết trình Rails症候群の研究 (Triệu chứng lập trình Rails mà không rành Ruby) Shugo Maeda có đề cập lỗ chân trâu public, protected, private cho những người quen với ngôn ngữ hướng đối tượng truyền thống như C++, Java, C#. Từ Ruby 2, public, protected, private sẽ giống trong Java hơn. Tuy nhiên, trong khi Ruby 2 sớm nhất 1 năm nữa mới ra mắt, thì chúng ta cũng cần xem Shugo Maeda nói gì để khỏi "đi sông đi biển không chết, về nhà chết lỗ chân trâu" (làm bao project to đùng ngon ơ, nhưng lại dính chấu chỗ bé tẹo này).

Nơi nhận tường minh và không tường minh

Trong Ruby, bản chất của gọi hàm là truyền message ngược dòng cây thừa kế, đến khi nào gặp được nơi hiểu và xử lí được message. Gọi hàm hoặc truyền message có nội dung là tên hàm đều có cùng tác dụng.

class A
  def m
  end
end

a = A.new
a.m
a.send(:m)

Đã truyền thì phải có nơi nhận (receiver). Vì trong Ruby mọi thứ đều là đối tượng, nên "nơi nhận" đó là đối tượng, trong ví dụ trên nơi nhận là đối tượng a. Khi nơi nhận là self, thì có thể viết self một cách tường minh (explicit) hoặc bỏ self đi một cách không tường minh (implicit). Tham khảo Use self explicitly.

public, protected, private

3 từ khoá này được giải thích mà không có nhiều ví dụ minh hoạ ở quyển Ruby gối đầu giường. Nếu bạn vẫn nghĩ 3 từ khoá này chẳng khác gì trong Java, dùng protected mà không dùng private như trong chương trình Rails ở dưới, thì ủm... bạn đã lọt lỗ chân trâu (pitfall):

class ApplicationController < ActionController::Base
  before_filter :check_login

  protected

  def check_login
    redirect_to(root_path) if session[:user_id].nil?
  end
end

3 từ khoá này chỉ áp dụng cho phương thức:

• Phương thức public: Giống trong Java, có thể được gọi thoải mái từ bất kì đâu (toàn phương)
  
• Phương thức protected: Giống trong Java, có thể được gọi bởi đối tượng của lớp con (chiều dọc) hoặc đối tượng cùng loại (chiều ngang). Tham khảo Protected Methods and Ruby 2.0.
  
• Phương thức private: Khác trong Java ở 2 điểm (1) không thể dùng với nơi nhận tường minh (2) có thể được gọi một cách không tường minh bởi đối tượng của lớp con (chiều dọc). Tham khảo đây và đây.