Sổ tay Git cơ bản cần phải biết khi đi làm

Lời mở đầu

Trước khi bắt đầu bài viết này cho mình xin phép tâm sự đôi lời. Hiện tại thì mình cũng đang là một developer. Mình gặp rất nhiều bạn newBie, mới vào nghề, chưa có kinh nghiệm làm việc nhiều nên hầu hết các bạn này rất lúng túng khi làm việc với Git (Git cơ bản thôi nhé), hoặc thậm chí có bạn còn chưa biết Git là gì, chưa biết làm việc với nó như thế nào. Trên quan điểm của mình, việc này không phải lỗi của bạn ấy, chẳng qua các bạn ấy chưa có cơ hội để sử dụng Git, nên chưa tìm hiểu. Nhưng, sẽ là lỗi của các bạn ấy, nếu trong dự án sử dụng Git mà lại không tìm hiểu.

Vậy nên, mình xin mạnh dạn chia sẻ về Git trong bài viết này với hy vọng sẽ giúp ích được những bạn đang ở trong trường hợp kể trên. Hoặc chí ít cũng là một tài liệu tham khảo hữu ích để giúp các bạn mới có thể hiểu Git hơn, tự tin làm việc trôi chảy với Git hơn. Mặc dù, đây không phải là kiến thức cao siêu gì. Mình xin kết thúc lời mở đầu của mình tại đây. Các bạn hãy dành một chút xíu thời gian để lướt qua Table of contents (mục lục) ở bên phải màn hình nhé. Nào, xin mời các bạn vào phần chính.

Version Control System (VCS)

VCS là gì?

Trước hết, hãy bắt đầu với VCS. VCS là gì? VCS là viết tắt của Version Control System tạm dịch là Hệ thống quản lý phiên bản. Sỡ dĩ được gọi như vậy là vì các VCS sẽ lưu trữ tất cả các file trong dự án và ghi lại toàn bộ lịch sử thay đổi của file, mỗi sự thay đổi được lưu lại sẽ được phiên bản hóa thành một version (phiên bản). (Để ý giúp mình từ "được lưu lại", mình sẽ giải thích thêm ở phần Commit).

Và tất nhiên, bạn có thể xem lại danh sách các sự thay đổi của file như xem một timeline của các version. Mỗi version bao gồm: nội dung file bị thay đổi, ngày giờ sửa đổi, người thay đổi là ai, lý do thay đổi hay tên version...

VCS sinh ra để làm gì?

Có hai điều quan trọng nhất để tạo ra một VCS:

1. Lưu lại lịch sử các phiên bản của bất kỳ thay đổi nào của mã nguồn. Giúp xem lại các sự thay đổi hoặc khôi phục lại sau này. Như mình đã trình bày ở trên.
2. Chia sẻ mã nguồn trở nên dễ dàng hơn khi kết hợp với các hosting-service để lưu trữ các version-control. Có để public cho bất kỳ ai, hoặc private chỉ cho một số người có thẩm quyền có thể truy cập và lấy source về.

Phân loại VCS

Đối với các hệ thống VCS, hiện tại chúng được phân ra gồm ba loại dựa trên cách lưu trữ và chia sẻ các phiên bản:

• Local Version Control System - Hệ thống quản lý phiên bản cục bộ.
• CVCS - Centralized Version Control System - Hệ thống quản lý phiên bản tập trung.
• DVCS - Distributed Version Control System - Hệ thống quản lý phiên bản phân tán (Git là thuộc loại này).

Trong nội dung hôm nay mình không đề cập nhiều tới phần này. Các bạn vui lòng tham khảo thêm tại đây.

Git là gì?

Git chính là một hệ thống VCS cho dự án của bạn. Chính vì là một VCS ở trên nên Git cũng ghi nhớ lại toàn bộ lịch sử thay đổi của source code trong dự án. Bạn sửa file nào, thêm dòng code nào, xóa dòng code nào, bỏ thừa dấu ở đâu .etc. Tất tần tật đều được Git ghi lại.

Điểm khác biệt của Git so với các VCS khác (như Subversion...) chính là "cách Git nghĩ về dữ liệu". Phần lớn các hệ thống khác coi thông tin được lưu trữ như là một tập hợp các file kèm theo các thay đổi được thực hiện trên mỗi file theo thời gian, như hình bên dưới.

Tuy nhiên ở Git, lại coi thông tin được lưu trữ là một tập hợp các snapshot (ảnh chụp toàn bộ nội dung tất cả các file tại thời điểm). Mỗi khi bạn "commit", Git sẽ "chụp" và tạo ra một snapshot cùng một tham chiếu tới snapshot đó, như này:

Đó là cách Git nghĩ về dữ liệu. Để cài đặt Git, vui lòng truy cập trang Download của Git để tải về và làm theo hướng dẫn cài đặt.

Sử dụng Git như thế nào?

Sau khi cài đặt, Git được sử dụng thông qua cửa sổ dòng lệnh với terminal (command-line). Ví dụ như này:

git init
git add .
git commit -m "Save my first changed"

Ngoài ra cũng có một số GUI tool giúp bạn dùng mà không phải dùng lệnh. Nhưng mà mình thấy nó chẳng cần thiết chút nào. Dùng terminal là xong hết, mà lại đơn giản. Dùng tool lại phải cài đặt, rồi phải học cách dùng, bla bla...