Sự thật đắng lòng: Đôi khi cắm đầu ngồi CODE là cách … ngu nhất để giải quyết vấn đề

Qua bài viết về button trị giá 300 triệu đô, mình thấy các bạn có vẻ hào hứng với những bài viết theo phong cách kể chuyện. Vì vậy, ở bài viết này, mình sẽ bắt đầu bằng cách kể một câu chuyện nho nhỏ về 1 chàng coder nghèo tên K (Gọi là Khoa Khoe Khoang hay Khải gì đó tuỳ bạn).

Tiếp xúc với máy tính từ năm 10 tuổi, K vô cùng ngạc nhiên trước sức mạnh của cỗ máy vô tri vô giác ấy, và nuôi mơ ước trở thành một lập trình viên. Lên cấp 3, nhờ giỏi Toán, K được vào lớp chuyên Toán của trường. Với niềm đam mê lập trình, K nhanh chóng tiếp cận và thành thạo Pascal, C, giật được vài giải Olympic tin học.

Nhờ điểm cao, K đậu vào một trường đại học công khá danh tiếng. Vào trường, được học thêm Ngôn ngữ lập trình, về Cấu trúc dữ liệu và thuật toán, T càng ngày càng thích code hơn. K code ngày code đêm, cắm đầu vào luyện thuật toán cho thành guru, lúc rảnh rỗi K lại kiếm sách bài tập làm… cho đã thèm. K luôn nộp bài sớm hơn các bạn để thể hiện sự hơn người của mình. Do suốt ngày chỉ biết cắm mặt vào máy tính, K trải qua 4 năm đại học mà vẫn FA…

Tốt nghiệp ra trường, những tưởng một người lập trình tốt, giỏi technical (Như K tự nhận xét mình) sẽ kiếm được việc ngon, lương cao, dễ dàng thăng tiến. Vòng phỏng vấn diễn ra cũng khá suôn sẻ, K trả lời trơn tru một số câu hỏi về technical, nhưng lại ngập ngừng ở 1 số câu hỏi kiểu "Khi có xung đột với thành viên trong nhóm, em xử lý thế nào?" hoặc "Em đã có sản phầm cá nhân nào nổi bật chưa?".

Đồng nghiệp của K có một thằng tên là H. K rất khinh thằng H này vì nó chỉ tốt nghiệp ĐH dân lập (FPT), đã thế trong giờ làm còn ít ngồi code mà toàn vào stackoverflow, pluralsight, webtretho, lâu lâu còn mở wordpress gõ gõ gì đó, hình như là blog. Thế rồi, vì vài chuyện nhỏ nhặt dưới đây, K dần dần chuyển từ khinh sang ghét và căm thù thằng H :

• Chuyện thứ nhất: Công ty có một chương trình khá cũ chạy trên một con server cùi bắp. Gần đây, vì lưu lượng sử dụng nhiều, lâu lâu chương trình lại bị OutOfMemoriesException (tràn bộ nhớ). Tự tin với khả năng code của mình, K xin anh team leader source code của chương trình để ngồi optimize lại. Hì hục mất 2 tuần, K chỉ mới optimize được 30% chương trình cho tiết kiệm RAM. Thằng H nghe chuyện, nhanh nhảu đoảng liên hệ với anh team leader và bên IT, lắp thêm 2 thanh RAM 4GB vào con server cũ. Chỉ mất 5 phút, từ đấy chương trình chạy vo vo không còn OutOfMemories nữa.

• Chuyện thứ hai: Team cần làm một phần mềm về phim ảnh, trích xuất dữ liệu từ Galaxy Cinema, Lotte, CGV. Với tinh thần hăng hái, ham học hỏi, K tự nghiên cứu về web parser để trích xuất thông tin từ các trang này. Do các trang này có dung Ajax, Paging phức tạp, K mất gần 2 tuần để viết và test việc parse dữ liệu từ Galaxy và Lotte. Công sức của K tiếp tục đổ sông đổ biển khi ngay hôm sau, thằng H nhanh nhảu nói với anh team leader: "Anh ơi, bên 123phim nó có API sẵn rồi, có cả Cinebox với 4,5 hãng nữa cơ. Phí chỉ có 50k/tháng thôi, mình liên hệ mua rồi integrate vào nha anh" và anh team leader gật đầu đồng ý.
• Chuyện thứ ba: T thương thầm một em QC da trắng dáng cao tên ngực khủng tên M cùng công ty. Ngoài làm QC, em còn chuyên đăng hình khoe thân kiêm bán kem trộn làm trắng da trên facebook. Nghe tiếng K code giỏi, em thủ thỉ "Anh K làm cho em cái trang web bán hàng nha, làm đẹp đẹp em thưởng cho <3″. Vốn dại gái, lại tự tin rằng mình giỏi Java thần thánh, K bắt đầu vẽ database, dùng Spring Boot, Heroku để code một trang bán hàng hoành tráng.
• Hôm sau lên công ty, đang định show giao diện cho em M xem thì K thấy em đang đứng bên cạnh thằng H, mắt long lanh đầy ngưỡng mộ "Anh H giỏi quá, làm web vừa đẹp lại vừa nhanh, em nhờ hôm qua mà giờ đã xong rồi". Hóa ra thằng ku dùng PHP – thứ ngôn ngữ rẻ tiền, dung framework Magento và chôm đại cái theme có sẵn đâu đó để làm web cho ẻm một cách nhanh chóng. Hết giờ làm, bé M** thưởng** thằng H bằng cách đi ăn uống, xem phim rùi đi chỗ-mà-ai-cũng-biết-là-chỗ-nào-đấy :">. Sau hôm đó, K nhìn thằng H bằng ánh mắt mang hình viên đạn.

Bé M (Ảnh minh họa)

• Chuyện cuối cùng: Cay cú với thằng H, K quyết định viết một blog cá nhân để cạnh tranh với nó. Thấy thằng ku dùng wordpress cùi bắp, T quyết tự khẳng địng bản thân bằng cách code luôn một blog và publish mã nguồn lên github cho nó biết mặt. Code gần 3 tháng mà vẫn chưa xong, blog thì chưa viết được dòng nào, còn blog kia của thằng H đã được hơn 200 nghìn lượt xem.

Câu chuyện trên là hư cấu và không dựa trên bất cứ phần trăm sự thật nào (Bác nào thấy nhột thì cứ việc). Hãy khoan chửi em M là con bitch ngực to, hay ông team leader ngu chết mẹ không thấy đươc khả năng của K. Rõ ràng, cùng làm một việc, nhưng H lại hoàn thành một cách nhanh chóng và nhẹ nhàng hơn K. Lý do là vì K tiếp cận vấn đề theo cách của một coder, H lại tiếp cận vấn đề theo cách của một developer.

Với coder, code là thứ tối thượng có thể giải quyết mọi vấn đề. Họ thích tự học những ngôn ngữ/công nghệ mới. Họ là những người tập trung công sức để viết những dòng code thật tốt, chạy thật nhanh, optimize thật kĩ. Họ không thích tái sử dụng code của người khác, mà thích tự code để "học hỏi và phát triển". Thế nhưng, một trong những sự thật đau lòng của ngành lập trình là đôi khi éo ai quan tâm đến code mình viết cả.

Khác với coder, developer thường tiếp cận vấn đề theo cách khác. Họ cũng có thể code và code giỏi, nhưng họ tập trung trước nhất vào vấn đề và cách giải quyết. Khi có yêu cầu từ khách hàng, họ sẽ phân tích, tìm cách giải quyết phù hợp nhất, ít tốn thời gian và công sức nhất, trước khi bắt tay vào code.

Như slogan "từ coder đến developer" của blog, mình viết để chia sẻ những kiến thức về technical và một vài thứ khác để giúp bạn tiến hóa từ coder lên developer. Giỏi technical sẽ giúp bạn làm một coder giỏi, nhưng chỉ technical không thôi là chưa đủ. Bạn cần phải nhét vào đầu tư duy lập trình, tư duy sản phẩm, tư duy phân tích thiết kế và vô số thứ khác để trở thành một developer đúng nghĩa. Để học được những điều này, hãy like fanpage và theo dõi những bài viết tiếp theo của blog nhé. Thân chào.

Bản gốc: Blog Tôi đi code dạo.