Typescript thoáng qua

Khi mình viết bài này rõ ràng thì TypeScript không còn là một thư viện đang nổi lên nữa. mà nó đã là thư viện đứng đầu về strong typing cho JavaScript. Hiện giờ nó và Flow của Facebook là 2 thư viện nổi tiếng nhất về strong typing cho Javascript. Nhưng có lẽ Microsoft với kinh nghiệm cùng ngôn ngữ 'C#',cái ngôn ngữ mà với mình nó là một ngôn ngữ đẹp, mạnh mẽ và khá chặt chẽ đã đem lại thành công cho TypeScript. Hiện nay rất nhiều thư viện đã và đang được viết mới hoặc viết lại bằng TypeScript như Angular, Vue 3, Aurelia...

Mặc dù Javascript là một ecosystem thay đổi chóng mặt, các chuẩn thay đổi liên tục, sóng sau sô sóng trước, cộng đồng hoạt động rất sôi nổi, rất nhiều concept được liên tục đưa ra, cũng như rất nhiều thư viên hỗ trợ cho nó nhưng tương lai là của nó vẫn là bất định, thật sự tiếp cận và làm việc với Javascript khá là hứng thú cũng như tương đối là dễ dàng, nhưng cũng đã có những dự án đi xa được với nó, cũng có những anh tài đã dừng lại khi project thực sự trở nên quá lớn (nguồn: đọc tùm tà la bài của người ta). Có nghĩa dạo đầu thì dễ, còn sau sau thì khá là khó

Nhưng có lẽ với TypeSript thì Javascript ít nhất cũng đã tốt hơn khá khá là nhiều.

Nhưng TypeScript cuối cùng cũng chỉ là một thư viện superset của Javascript nên bài này sẽ điểm qua các syntax của TypeScript cũng như giải thích đơn giản đi kèm theo kinh nghiệm của bản thân mình.

Các bạn có thể tham khảo chi tiết thêm từ trang chủ của TypeScript: https://www.typescriptlang.org/docs/home.html

npm install -g typescript
tsc index.ts // Chạy file typescript

Các bạn có thể xem thêm về tsconfig.json: https://www.typescriptlang.org/docs/handbook/tsconfig-json.html

Kiểu dữ liệu

let isDone: boolean = false;

Các loại dữ liệu cơ bản được support trong Typescript là number, string, Date, boolean, ngoài ra còn các loại ít được xài hơn như là null, undefined...

Tham khảo: https://www.typescriptlang.org/docs/handbook/basic-types.html

Khai báo biến

Tương tự như javascript nhưng kèm theo kiểu dữ liệu. Cũng như ES6 Typescript suggest sử dụng let và const để khai báo, và quên đi kiểu var huyền thoại

Tham khảo: https://www.typescriptlang.org/docs/handbook/variable-declarations.html

Interface

Có lẽ đây là phần mình sẽ nói nhiều nhất, vì slogan của Typescript là Typescript - Javacript that scale

Khá tương tự như trong C# và Java

export interface IAnimal {
    sound(): string; // Tiếng nói
    go(): string;// Tiếng đi
    name: string;
}

export class Dog implements IAnimal {
    name: string;
    sound(){
        return "Gau gau"; // Chó sủa gâu gâu
    }
    go() {
        return "Kit kit";
    }
    constructor(name: string){
        this.name = name;
    }
}

export class Horse implements IAnimal {
    name: string;
    sound(){
        return "Hihi"; // Ngựa hí hí hí      
    }
    go(){
        return "Kaloc kaloc";
    }
    constructor(name: string){
        this.name = name;
    }
}

Source javascript sau khi compiler:

var Dog = /** @class */ (function () {
    function Dog(name) {
        this.name = name;
    }
    Dog.prototype.sound = function () {
        return "Gau gau"; // Chó sủa gâu gâu
    };
    Dog.prototype.go = function () {
        return "Kit kit";
    };
    return Dog;
}());
var Horse = /** @class */ (function () {
    function Horse(name) {
        this.name = name;
    }
    Horse.prototype.sound = function () {
        return "Hihi"; // Ngựa hí hí hí      
    };
    Horse.prototype.go = function () {
        return "Kaloc kaloc";
    };
    return Horse;
}());

Điểm cộng thứ nhất rõ ràng là với typescript code của chúng ta đẹp đẽ và dễ đọc hơn rất nhiều.

Chúng ta cũng có thể vừa implements từ 1 hoặc nhiều interface và extends từ 1 class khác

export interface IHouseAnimal {
    isGuardHouse(): boolean;
}

class Chihuahua extends Dog implements IAnimal, IHouseAnimal {
    isGuardHouse() {
        return false; // Không thể canh nhà
    }
    sound() {
        return "Goeo goeo";
    }
} 

Với extends chúng ta có thể sử dụng hoặc thay thế các hàm đã được implement bởi lớp cha, và do lớp IAnimal đã được implements đầy đủ phương thức ở lớp cha, nên Typescript chỉ warning là cần khai bao hàm isGuardHouse() ở lớp IHouseAnimal.

Generic trong interface

Có 2 thấy mình thấy tâm đắc nhất khi sử dụng Typescript đó là ngoài vấn đề code đẹp, dễ đọc, dễ bảo trì thì đó chính là kiểu Generic, một kiểu khá nổi tiếng bên ngôn ngữ C# được Microsoft đem qua Typescript, nó đem lại một ngôn ngữ hoàn toàn typing để viết code Javascript. Với những dự án lớn và làm việc nhiều team với nhau đây quả là một cải thiện to lớn.

Ví dụ chúng ta có một interface mà sẽ implements các phương thức của các hàm trong Iqueryable trong .net (C#), nếu bạn nào không làm C# trước đây thì cứ coi nó nhưng các hàm query data bình thường với một array thông thường.

interface IQueryable<T> {
    where<T>(iterator: (entity: T) => boolean): IQueryable<T>;
    select<U>(iterator: (entity: T) => U): IQueryable<U>;
    join<S>(source: S[] | Promise<S[]>, iterator: (aEntity: T, bEntity: S) => boolean): IQueryable<{ x: T, y: S }>;
    leftJoin<S, U extends T & S>(source: S[] | Promise<S[]>, iterator: (aEntity: T, bEntity: S) => boolean): IQueryable<U>;
}

• where: Nhận vào 1 object kiểu T và trả về IQueryable cũng kiểu T
• select: Nhận vào 1 object kiểu T nhưng trả về IQueryable với 1 kiểu mới sau khi select là kiểu U
• join: Nhận vào 1 mảng data kiểu S và 2 object kiểu T, kiểu S nhưng trả về 1 object có hai thuộc tính mới là x và y, với x là kiểu T và y là kiểu S
• leftJoin: Nhận vào 1 mảng data kiểu S và 2 object kiểu T, kiểu S nhưng trả về 1 object có kiểu U có những thuộc tính thuộc cả T lẫn S

Có thể thấy với Generic thì Typescript đã đem lại khá nhiều lợi ích cho việc định nghĩa các kiểu dữ liệu, kiểu trả về,... cho Javascript

Vài thứ bên lề

Theo gợi ý của Typescript thì nên sử dụng interface để làm một type class thay cho việc sử dụng class thông thường:

Type class

interface LoginModel {
    username: string;
    password: string;
    rememberMe: string;
}

class LoginModelClass{
    username: string;
    password: string;
    remember: string;
}

let model = {} as LoginModel;
let modelClass = {} as LoginModelClass;

Sau khi biên dịch:

var LoginModelClass = /** @class */ (function () {
    function LoginModelClass() {
    }
    return LoginModelClass;
}());
var model = {};
var modelClass = {};
}());

Chúng ta thấy class sẽ được biên dịch thành một function object còn interface thì không. Từ đó nó hạn chế được số lượng source code mà chúng ta sinh ra và từ đó giảm thiểu dung lượng ứng dụng

Bài viết xin tạm dừng tại đây, vì Typescript cũng có khá là nhiều thứ hay ho, nhưng tóm gọn lại nó nằm trong khuôn khổ syntax nên các bạn có thể lên đây tham khảo (https://www.typescriptlang.org/docs/handbook/basic-types.html) thêm những như chi tiết hơn của nó.

Các bài tới nếu về Typescript mình sẽ chia sẽ về những thứ linh tinh, hay ho về Typescript chứ không phải là giới thiệu về nó nữa.

Bài viết khá lủng củng thanks bạn đã xem nhé.

Bài gốc được đăng trên blog mềnh.