2-1 Biểu thị số và chữ

Chúng ta bắt đầu vào học chương trình Ruby. Nói như vậy nhưng chúng ta không thể ngay lập tức lấy một đối tượng khó như vậy để học. Ban đầu tôi sẽ giới thiệu một chương trình rất dễ. Đầu tiên chúng ta hãy bắt đầu bằng một bước làm quen với lập trình.

Biểu thị của chữ

Hãy xem chương trình dưới đây, tuy nói vậy nhưng nó chỉ có 1 dòng thôi.

test00.rb

puts "Hello"

Đây là chương trình để biểu thị chữ Hello. Chúng ta hãy thử chạy xem nó là gì.

Tên của file nguồn đặt tên là test.rb. Chúng ta hãy tạo nên file test.rb bằng editor,

puts "Hello"

và lưu lại.

Tại Command promt mà chúng ta đánh như thế này thì chương trình sẽ chạy. (Để xem chương trình chạy như thế nào xin mời tham khảo lại trang )

ruby test.rb

Nếu chúng ta chạy như trên thì trên command promt sẽ hiện ra dòng chữ như dưới đây.

Hello

Trong chương trình, nơi bị bao bởi " có nghĩa là hãy biểu thị nội dung trong dấu ngoặc kép đó.

Chúng ta hãy thử thay đổi chương trình như sau

puts "Hi"

Sau khi viết lại nội dung chương trình trong editor như trên, nếu thử chạy chương trình một lần thì trong Command Promt chắc chắn sẽ hiện ra nội dung như dưới đây.

Hi

Lệnh puts có nghĩa là ra lệnh cho Ruby là hãy biểu thị chữ. Những lệnh như thế này trong Ruby được gọi là Method. Từ Method sau này sẽ xuất hiện rất nhiều nên các bạn hãy nhớ luôn trong đầu nhé. Các bạn hãy thử tự mình thay thế các nội dung nằm trong dấu " thử xem, nếu sau đó nó cũng hiện những nội dung tương tự trên màn hình thì chúng ta sẽ tiến tiêp đến nội dung tiếp theo.

Trình tự của một chương trình

Để chạy một chương trình, nó có một thứ được gọi là trình tự. Chúng ta hãy thử chạy chương trình dưới đây để xem nó thành như thế nào.

test01.rb

puts "A"
puts "B"
puts "C"

Trong chương trình sẽ lần lượt xuất hiện các chữ theo thứ tự từ trên trở xuống.

puts "A"   # biểu thị đầu tiên trong dòng 1
puts "B"   # biểu thị tiếp theo trong dòng 2
puts "C"   # biểu thị tiếp theo trong dòng 3

Nếu chạy chương trình thì trên màn hình sẽ biểu thị như dưới đây.

A
B
C

Đầu tiên, chữ A hiện ra, sau đó đến chữ B, rồi đến chữ C sẽ lần lượt hiện ra. Tuy nhiên tốc độ xử lý của máy tính hiện nay là rất nhanh nên những lệnh đơn giản như thế này thì chúng sẽ được xử lý gần như trong tích tắc. Nên trên màn hình chúng ta sẽ thấy dòng chữ hiện ra cùng một lúc. Để xác nhận thứ tự hiện ra chúng ta xử dụng method là sleep có nghĩa ra yêu cầu xử lý chờ.

test02.rb

puts "A"
sleep 1
puts "B"
sleep 1
puts "C"

Kết quả khi chạy chương trình.

A
Chờ 1 giây
B
Chờ 1 giây
C

Như thế này thì chúng ta hoàn toàn có thể xác nhận bằng mắt thứ tự xuất hiện của các chữ cái.

Lệnh sleep 2 có nghĩa là tại đó hãy dừng chương trình lại 1 giây Chương trình có được chạy theo một thứ tự như trên, các lệnh được xử lý theo thứ tự từng lệnh một. Chương trình kể cả lớn đến mức nào thì điều đó cũng không thay đổi.

Tôi sẽ nói chi tiết hơn về lệnh sleep Số viết sau chữ sleep sẽ là giây chương trình sẽ dừng trước khi hoạt động lại. Nếu viết như dưới đây thì chương trình sẽ tạm dừng trong 5 giây.

sleep 5

Mặt khác, nếu viết như dưới đây thì chương trình sẽ chờ trong thời gian 0.5 giây.

sleep 0.5

Kết thúc của một chương trình

Chương trình trong Ruby được chạy theo trình tự từ trên trở xuống, nếu chạy đến cuối file nguồn thì chương trình sẽ ngừng tại đó.

Nếu sử dụng lệnh exit thì trước khi đến dòng cuối cùng thì chúng ta đã có thể dừng chương trình tại vị trí mình mong muốn. Hãy xem chương trình dưới đây.

test03.rb

puts "A"
exit
puts "B"
puts "C"

[Kết quả thực hiện]

A

Trong chương trình trên thì dòng thứ 2 có lệnh exit. Vì lênh exit được thực hiện, chương trình Ruby sẽ ngừng tại đó nên [B] và [C] sẽ không hiện ra.

Số và dãy chữ

Khi chúng ta viết một số vào chương trình thì Ruby sẽ hiểu nó như một giá trị.

0
10

Nếu ta viết số như trên trong chương trình thì Ruby sẽ xác nhận như một giá trị số. Chúng ta cũng có thể viết số thập phân như sau

0.5

Tuy nhiên nếu chỉ viết như trên thì sẽ không có chuyện gì xảy ra cả, lúc này chúng ta phải sử dụng lệnh puts để biểu thị giá trị của số đó.

test04.rb

puts 0.5
puts 0

[Kết quả hiển thị]

0

Dữ liệu hay được sử dụng như giá trị số đó chính là dãy chữ. Dãy chữ có nghĩa là dãy những dữ liệu chữ được sắp xếp. Dãy chữ cũng được bao trong dấu ". Nếu muốn hiển thị [ABC] thì chúng ta phải viết ["ABC"]

"A"
"ABC"
"Hello"

Những phần được bao trong dấu ngoặc kép thì chương trình sẽ nhận định nó như một cụm riêng biệt. Trong dãy chữ thì chúng ta cũng có thể nhập xen lẫn số và dấu cách.

"123"
"Hello World"

Như đã biết, muốn biểu thị dãy chữ và số đó ra thì chúng ta phải sử dụng lệnh puts.

test05.rb

puts "ABC"
puts "Hello world"

[Kết quả hiển thị]

ABC
Hello World