Kế thừa trong Python - Python căn bản

Trong bài này mình sẽ giải thích sâu hơn về kế thừa trong Python, nhất là kế thừa liên quan đến các mức độ truy cập private / protected và public trong Python.

Trong lập trình hướng đối tượng Python thì tính kế thừa rất quan trọng, nó giúp bạn thiết kế cấu trúc ứng dụng một cách khoa học, phân chia các lớp một cách tối ưu, lớp này có thể tái sử dụng dữ liệu của lớp khác.

1. Kế thừa trong Python là gì?

Kế thừa (Inheritance) là việc một lớp được khai báo kế thừa toàn bộ thuộc tính và phương thức của một lớp khác. Lớp được kế thừa ta gọi là lớp con, và lớp kế thừa ta gọi là lớp cha.

Lớp con có thể sử dụng toàn bộ dữ liệu khai báo ở mức độ protected và public ở lớp cha. Riêng với private thì không được, vì đó là mức độ bảo mật cao nhất, chỉ sử dụng bên trong nội bộ của lớp cha.

Nếu bạn chưa biêt về ba mức độ này thì hãy quay lại bài viết class trong Python để đọc nhé.

Cách khai báo kế thừa:

class lopCha:
    # Code của lớp cha

class lopCon(lopCha):
    # Code của lớp con

Ví dụ: Khao báo lớp XeDap kế thừa từ lớp Xe.

class Xe:
    # Code ...

class XeDap(Xe):
    # Code ...

Phần này bạn chỉ cần hiểu khái niệm và cú pháp thôi nhé, còn chi tiết cách dùng kế thừa trong Python thì chúng ta sẽ học ở những phần tiếp theo dưới đây.

2. Kế thừa thuộc tính và phương thức của lớp cha

Trong kế thừa Python thì đặc điểm hay nhất là lớp con co thể sử dụng dữ liệu của lớp cha, trừ trường hợp dữ liệu đó là private.

Ví dụ 1: Sử dụng thuộc tính của lớp cha

class Xe:
    name = 'Đây là tên xe'

class XeDap(Xe):
    def showName(self):
        # sử dụng thuộc tính name của lớp cha
        print(self.name)

# Cách dùng
d = XeDap()
d.showName()

Kết quả:

Ví dụ 2: Sử dụng phương thức của lớp cha

class Xe:
    name = ''
    def setName(self, name):
        self.name = name

class XeDap(Xe):
    def showName(self, name):
        # Sử dụng phương thức của lớp cha
        self.setName("Xe đạp")

        # sử dụng thuộc tính name của lớp cha
        print(self.name)

# Cách dùng
d = XeDap()
d.showName("Xe đạp")

Kết quả:

3. Kế thừa trong Python với hàm khởi tạo

Hàm khởi tạo trong Python sẽ được tự động gọi mỗi khi bạn tạo mới đối tượng. Nếu là class đơn thì quá dễ, trường hợp class có kế thừa thì câu hỏi đặt ra như sau:

Nếu cả lớp cha và lớp con đều có hàm khởi tạo thì Python sẽ sử dụng hàm nào?

Theo mức độ ưu tiên thì Python sẽ chạy hàm khởi tạo ở lớp con nhé các bạn.

class Xe:
    def __init__(self):
        print("Hàm khởi tạo lớp cha")

class XeDap(Xe):
    def __init__(self):
        print("Hàm khởi tạo lớp con")

# Cách dùng
d = XeDap()

Kết quả:

Nếu bạn muốn chạy hàm khởi tạo của lớp cha thì hãy gọi nó ở lớp con thông qua hàm supper() nhé.

class Xe:
    def __init__(self):
        print("Hàm khởi tạo lớp cha")

class XeDap(Xe):
    def __init__(self):
        # Gọi hàm khởi tạo lớp cha
        super().__init__()

        print("Hàm khởi tạo lớp con")

# Cách dùng
d = XeDap()

Kết quả:

Hoặc bạn cũng có thể sử dụng thông qua tên của lớp cha như ví dụ dưới đây.

class Xe:
    def __init__(self):
        print("Hàm khởi tạo lớp cha")

class XeDap(Xe):
    def __init__(self):
        # Gọi hàm khởi tạo lớp cha
        Xe.__init__(self)

        print("Hàm khởi tạo lớp con")

# Cách dùng
d = XeDap()

Trên là cách sử dụng tính kế thừa trong Python nói chung và trong lâp trình hướng đối tương Python nói riêng. Bài này mình sẽ dừng ở đây, bài tiếp theo chúng ta sẽ tìm hiểu đa kế thừa trong Python nhé.