Bạn là người dậy sớm hay sống về đêm?

Những người thức khuya có phải là lười biếng?

Con người được phân chia ra làm hai loại: những người có thể ra khỏi giường sớm vào mỗi sáng và những người cố ngủ nướng thêm vài tiếng nữa.

Nhưng câu chuyện của cô Claudia Hammond dưới đây cho thấy mọi việc không phải hoàn toàn như vậy

Thích sống về đêm
Cả đời tôi rất ghét dậy sớm. Bố tôi từng phải nắm chân kéo tôi ra khỏi giường để tôi đến trường đúng giờ. Lúc chuông báo thức reo vào sáng sớm cũng là lúc tôi cảm thấy khó chịu vô cùng và tôi không có bụng dạ nào để ăn uống gì cho đến giữa buổi sáng.
Ban đêm thì lại hoàn toàn khác. Tôi rất thích ở trong phòng thu đến tận khuya để phỏng vấn những người thuộc các múi giờ khác nhau hay những người sống ở phía bên kia của quả đất. Tôi sẽ làm mọi thứ để ngày mai khỏi phải dậy sớm.
Tuy nhiên tôi cũng biết rất nhiều người cứ khăng khăng rằng sáng sớm là khoảng thời gian tốt nhất trong ngày.
Khi tôi đến sở làm với đôi mắt mơ màng thì mọi người đã thức dậy từ đời nảo đời nào và dường như rất vui vẻ. Nhưng khi đêm xuống thì mọi thứ đảo ngược. Trong khi những người khác thì ủ rũ và thậm chí gục lên gục xuống trên bàn ăn thì những người thức khuya như tôi lại rất hào hứng nói chuyện phiếm. Đó là lúc tôi được là chính mình.

Thức khuya hay dậy sớm là do gien con người?

Nhưng thật là điều hoang đường khi nói rằng xã hội chia ra làm hai loại: người dậy sớm và người sống về đêm.
Những bản câu hỏi tìm hiểu thời gian nào trong ngày thì mọi người thích làm hoạt động như chạy bộ, họp công việc cho thấy chỉ khoảng 20% trong số chúng ta thật sự là những người thức khuya hay dậy sớm. Trong số 80% còn lại, phân nửa có xu hướng đi về một trong hai thái cực kia còn nửa còn lại không theo khuynh hướng nào cả.

Xã hội dậy sớm

Đó là sự an ủi nho nhỏ cho những ai sống về đêm trên khắp thế giới vốn phải tồn tại trong một xã hội xoay xung quanh những người dậy sớm. Trường học hay công sở thường phải bắt đầu rất sớm. Những người dậy sớm còn được xem là có tổ chức tốt trong khi những ai thức khuya bị cho là lười biếng.
Một người dậy sớm còn thú nhận với tôi rằng nếu anh ta sống chung với nhiều người thì anh ta thích là người đầu tiên thức dậy để tận hưởng cảm giác mọi người khác đều lười biếng.

Thời gian có ý nghĩa nhất trong ngày là vào sáng sớm?

Nhưng những người thức khuya có thật sự là lôi thôi không? Một số người làm việc đến tận khuya nhưng không ai nói những người dậy sớm là lười biếng khi họ đi ngủ sớm còn người thức khuya vẫn phải làm việc suốt đêm.
Điều may mắn là khoa học đứng về phía tôi. Tôi không dành cả cuộc đời để ngủ hay đánh mất khoảng thời gian đẹp nhất trong ngày. Đơn giản đó là do gien di truyền của tôi. Các nhà nghiên cứu tại Đại học Surrey của Anh đã nhận ra rằng việc ngủ tùy tiện của ai đó phần lớn là do kết quả của di truyền. Họ đã tìm ra rằng những người ở hai thái cực thức khuya hay dậy sớm có một số biến thể nhất định trong gien đồng hồ sinh học của họ.
Những biến thể này có tác động đến nhiều khía cạnh khác nhau trong hoạt động sinh lý của chúng ta.
Những người dậy sớm thường có thân nhiệt cao nhất vào giữa trưa trong khi những người thức khuya thì phải mấy tiếng sau mới như thế. Điều đầu tiên xảy ra đối với người dậy sớm vào buổi sáng là sự gia tăng đáng kể cortisol, loại hormone làm căng cơ thể, trong người họ, giống như một liều thuốc đáng kể để giúp họ chuyển từ trạng thái ngủ sang trạng thái thức. Còn những người sống về đêm thì phải sau đó một lúc lâu họ mới trải qua tình trạng giống như vậy.

Có tập luyện được không?

Đồng hồ báo thức có thể giúp chúng ta thay đổi thói quen?

Do đó, nếu như tôi cố mà dậy sớm thì điều đó có nghĩa là tôi đang chống lại gien di truyền của mình. Điều này dẫn đến câu hỏi là liệu tôi có thể tập luyện để bỏ thói quen này được hay không.
Đáng buồn là điều này khó mà làm được. Với một chiếc đồng hồ báo thức bạn có thể buộc mình phải dậy sớm cũng như những người đi làm ca có thể thức nguyên đêm. Nhưng một khi bạn quên vặn đồng hồ báo thức thì gien của bạn sẽ đưa bạn trở về với tập quán trước đây.
Những người sống về đêm có con nhỏ không có lựa chọn nào khác ngoài việc phải chiến đấu với đồng hồ sinh học của mình để dậy sớm nhưng cơ thể của họ sẽ quay trở lại như cũ nếu có cơ hội. Sức ảnh hưởng của gien là rất lớn. Cú đêm thì không bao giờ nhảy nhót trong công viên vào lúc bình minh.
Về mặt lý thuyết thì người ta có thể tìm ra loại thuốc để can thiệp ở cấp độ phân tử. Vấn đề là bạn phải uống thuốc liên tục để tránh trở lại với thói quen cũ.
Chỉ có một hy vọng cho người thức đêm là vấn đề tuổi tác. Khi người ta trở nên lớn tuổi thì thói quen sinh hoạt của họ có khuynh hướng điều chỉnh một chút về phía sáng sớm. Đối với tôi thì điều đó sẽ xảy ra. Nhưng từ giờ cho đến lúc đó, ít nhất tôi có thể tận hưởng cuộc sống về đêm.

Bản tiếng Anh bài này đã được đăng trên BBC Future.

Bạn là người dậy sớm hay sống về đêm?

Tại sao có những người thích dậy từ sáng sớm còn có những người thích sống cuộc sống về khuya?