10/10/2018, 13:34
Kiếm tiền online chân chính bằng nghề lập trình
Cho phép mình gửi lời chào trân trọng tới tất cả các lập trình viên. Mình xin tự giới thiệu, mình là Tiến, viết bài này dựa trên cơ sở những kinh nghiệm thực tiễn mà mình có được qua gần 3 năm kiếm tiền online bằng nghề lập trình. Hiện tại thành tựu của mình là tổ chức được 1 TEAM đứng ở Top 10 Rent A Coder http://www.rentacoder.com/RentACoder...mpleteList.asp. Kinh nghiệm chưa thể gọi là nhiều song cũng có thể nói, là có thành công bước đầu. Mình muốn chia sẻ những kinh nghiệm của mình về kiếm tiền online chân chính bằng nghề lập trình. Hiện tại có rất nhiều topic Tiếng Việt bàn về chủ đề này và các bạn có thể tìm hiểu thêm, đây là câu chuyện / quan điểm cá nhân mình, không tham vọng cung cấp tất cả các thứ bạn cần để hiểu thế nào là kiếm tiền online bằng lập trình, hay muốn tìm thêm người vào TEAM . Mà mình muốn hướng tới việc chia sẻ kiến thức từ đó phần nào đóng góp nhỏ nhoi đưa mảng gia công phần mềm online lên một bước mới với nhiều hơn những người Việt Nam trẻ trong lĩnh vực công nghệ thông tin hiểu biết về nghề này .
Topic tóm gọn trong 3 điểm chính:
+ Mình đã bắt đầu với cái gì, nền tảng cơ sở về kiến thức
+ Mình đã làm gì để thắng thầu dự án, và sau đó, hoàn thành công việc
+ Cuối cùng, mình lấy tiền về thế nào . Đoạn này thì dễ nhất rồi.
Mình đã bắt đầu như thế nào
Lần đầu tiên mình biết về khả năng kiếm tiền bằng năng lực lập trình, đó là một đứa em, lãnh đạo TEAM này http://tnhsolution.elance.com/ nói chung là kín tiếng chả ai biết là ai, nhưng hiện tại về earning $ thì số 1 Việt Nam ở Elance (con số hiện tại là $86 639), lúc chưa ai ở Việt Nam biết về nghề này thì TNHSolution đã là lão làng. Elance nói đơn giản là trang web khủng nhất về lượng tiền đã chi trả: $235 894 969 http://www.elance.com/p/landing/buyer.html là con số mình lấy được vào lúc viết bài này. Odesk.com đã chi trả $111 502 778 update ở http://www.odesk.com/community/oconomy. GetAFreelancer (tên mới FreeLancer) đã chi trả $47 476 800 https://www.getafreelancer.com/info/about.php còn các site Guru http://www.guru.com/ (site này cũng rất lớn), JoomLancers http://www.joomlancers.com/, ScriptLance http://www.scriptlance.com/ RentACoder http://www.rentacoder.com/ và các site khác mình chưa biết thông tin, bạn nào biết thì gửi lên đây nhé. ($235 894 969 xấp xỉ khoảng loanh quanh 4 nghìn tỷ tiền Việt thực ra rất nhỏ bé so với các đại gia ở Việt Nam , và nếu nhìn lên Buffet hay Gates thì còn nhỏ bé nữa ). Nhận định Elance là khủng nhất còn có 1 ý khác, đó là dự án thấp nhất của Elance là $50, làm 1 dự án vặt ở đây thì hơn lương tối thiểu Việt Nam :P. OK lan man hơi dài, TNHSolution chat với mình, bảo muốn tuyển dụng lập trình viên với mức lương hấp dẫn ($500 / tháng, làm việc 35h/tuần). Nói chung là rất hấp dẫn nếu các bạn biết lúc đó thu nhập của mình chưa đầy 2 triệu / tháng. Đó là cuối năm 2006.
Mình làm với TNHSolution một dự án với mức thù lao $120, lúc đấy 1$ = 16 000, tính ra hơn lương tháng của mình, như các bạn có biết, lúc đó mình làm giáo viên, với hệ số lương 2,34 thì các bạn tính ra ngay được. Dự án này sử dụng tới các kỹ năng: Subversion, Smarty, PHP. Kết quả công việc được mình gửi qua mạng internet ở cơ quan. Sau thời điểm làm dự án đó mình lập gia đình, và quyết định kết nối đường internet FPT (tại căn nhà đi thuê) bằng số tiền ít ỏi hai vợ chồng mình có lúc đó. Nói ít tiền thì thế này là dễ hiểu nhất: lúc đấy hai vợ chồng mình cưới nhau chỉ có mua được cái giường, còn cái tủ chưa mua được . Mục tiêu kết nối là để, các bạn đã hiểu cả rồi đấy, làm việc online với TNHSolution, kiếm thêm, không phải là một ít, mà là rất nhiều cháo, lúc đấy cháo có giá 15 000 đồng / bát. Dự án $120 hoàn thành giá trị 128 bát cháo đấy .
Có điều, đời không dễ đoán. Khi có mạng internet rồi mình lại muốn tìm hiểu xem làm thế nào để kiếm tiền online ). Cũng phải mất mấy ngày để tìm, vì lúc đấy không biết phải tìm cái gì, và bắt đầu từ đâu, không có 1 topic đại loại như thế này để đọc. Mình đăng ký nick trên các trang mình tìm được, trong số đó có http://www.rentacoder.com trong ngôn ngữ ngắn gọn được gọi là RAC. Lúc đó là khoảng đầu năm 2007, mình vẫn còn dùng hòm thư Yahoo .
Kiến thức mình có vào lúc này về kiếm tiền online là zero. Kiến thức mình có về PHP và loanh quanh đấy:
+ Đã code 1 trang web bán hàng thuộc loại thêu thùa. Nói chung cũng shopping cart, tính năng admin add edit xóa sản phẩm đầy đủ. Code năm 2002, 1 tháng.
+ Đã code 1 dự án trang web nghe nhạc xem phim (mình dùng để phục vụ hàng net nhà mình lúc đấy, đại loại có 1 con server chứa nhạc và phim nén, dùng server đấy để chạy Apache MySQL phát nhạc). Code năm 2005, 1 tháng.
+ Đọc và tìm hiểu nhiều về Elearning. Bạn nào tìm "tiendx2002 ilias" sẽ thấy mình oánh nhau ra trò về Elearning ILIAS . Đầu tiên là nghiên cứu về cài đặt. Chuyện này nghe có vẻ vớ vẩn, nhưng mình là người đầu tiên cài đặt được ILIAS trên nền WIN, cài cái này khó thấy bà . Giờ thì dễ rồi. Sau khi cài đặt được thì mình viết hướng dẫn sử dụng, rồi Việt hóa, cũng là 1 thành viên nhiệt tình trên forum của ILIAS, và chịu khó chọc tay nhiều vào code của ILIAS cũng như MOODLE, đối thủ cạnh tranh của ILIAS. Đọc thôi, chứ code viết rắc rối thấy bà . Phần Việt hóa ILIAS giờ nếu có ai xài thì vẫn còn tên và địa chỉ email của mình ở đấy. Các bản sau này mình không maintain nữa. Thời gian dành cho ILIAS cũng không phải là ít, nhiều tháng. Nguyên việc Việt hóa nó đã tốn cả tháng rồi.
+ Phần mềm trắc nghiệm: đây là dự án viết hơi khác. Chủ yếu do ông em vợ mình (đang làm PhD bên Pháp, rất rành Java) bảo là Java hơn PHP, kết quả hai anh em sử dụng Java Servlet để viết phần mềm trắc nghiệm, làm để chạy với Apache Tomcat. Khoảng 3 tháng gì đó mới xong, chạy loằng ngoằng khá nhiều tính năng, cả sinh RTF PDF, tương thích máy quét kết quả gì nữa. Phần này mình luyện được chưởng với Velocity, cái này tương tự như Smarty nên sau đấy nó cũng giúp cho việc làm dự án Smarty được nhẹ nhàng. Trong dự án này, vì mình không biết Java , mà lại phải code chính , nên phải đọc và tìm hiểu rất nhiều qua Google, mà các bạn biết đấy, các article tìm được thì toàn là Tiếng Anh. Đành chịu khó giở quả LacViet từ điển ra mà tra thôi. Để phục vụ cho dự án này mình cũng Việt hóa luôn TinyMCE. Nói đến TinyMCE chắc các bạn đều biết nó, nói ngắn gọn TinyMCE và FckEditor (tên mới CKEditor) là 2 javascript editor đỉnh nhất. Tìm "tiendx2002 tinymce" là thấy mình, vì bản hiện tại 3.0 mình không còn maintain nữa, mà do bạn Phan Hải Tú. Làm việc với TinyMCE và các plugin của nó đào tạo thêm cho mình 1 ít kỹ năng JavaScript, đại loại cũng đủ để viết 1 cái TinyMCE plugin đơn giản hay sửa lặt vặt các plugin sẵn có.
+ Dự án $120 đã nói ở trên.
Tất tật chỉ có vậy, và alaxô vào RAC . Với các kỹ năng ASP (mình tốt nghiệp = ASP), PHP (lỗ mỗ), Java (lỗ mỗ nốt), JavaScript biết 1 chút, nói chung không có cái gì bây giờ mình nhìn lại dám bảo là cứng. Bây giờ sau 3 năm vẫn mềm .
Mình đã làm gì để thắng thầu dự án và hoàn thành công việc
Và alaxô . Cơ cấu làm việc của RAC và các marketplace cho nghề lập trình online là bid - Tiếng Việt là đấu thầu dự án. Thông dụng nói chuyện với colleagues thì mình thích dùng từ bid, nghe nó oai hơn, ra vẻ đây tớ biết Tiếng Anh đây ke ke.
Khách hàng gửi dự án lên, có thể là ngắn:
- Build me a clone of myspace.com
Có thể rất dài:
- This is a simple site
- But you should do this, blah blah 5 pages
- And follow these standards, blah blah 15 pages
- blah blah ...
Từ yêu cầu dự án, mình đọc, phân tích yêu cầu và đưa giá, tất nhiên không chỉ có giá mà còn phải mô tả mình làm thế nào, tại sao lại là mình mà không phải là người khác. Hiện tại thì mình cũng đang thử nghiệm cách nhìn trực tiếp vào dự án mà không giới thiệu lan man ưu điểm này kia. Cách này cũng khá hiệu quả, nhưng đấy là bây giờ, quay lại dự án đầu tiên với RAC nhé.
Sau 1 số khoảng nhỏ hơn 5 dự án mình bid, thì mình bắt đầu nhận được tín hiệu trả lời của khách hàng. Khỏi phải nói hồi hộp thế nào, họ hỏi và mình đăng nhập trả lời thông qua RAC. Cách sử dụng những chức năng đăng nhập, trả lời hay đọc message đối với mình cơ bản không phải là vấn đề, vì dùng Yahoo mail mãi rồi. Và mình nói giá $10. Khách hàng chọn lựa bid $7 của 1 coder nào đó người Trung Quốc, giờ coder này vẫn loanh quanh mấy dự án nhỏ nhỏ . Trong email báo mình đã thua bid, RAC đưa 1 số đường link. Mình bấm vào, đọc và phát hiện ra nhiều bài có thể ứng dụng được, ví dụ, edit profile sao cho hấp dẫn, cách thức bid sao cho khách hàng thấy tin tưởng có thể giao việc. Và mình áp dụng luôn, hơi khác đi một chút, xưng tên mình, và địa chỉ (đất nước) mình, nói chung là cũng copy thô thiển công thức .
Điều buồn cười là: it works . Sau khi mình edit profile và sử dụng format bid đã biết, việc bid trở nên hiệu quả hơn, số lần khách hàng trả lời tăng lên. Lưu tâm là lúc này mình vẫn chưa có history, nghĩa là xét về kinh nghiệm trên RAC chỉ là con số zero. Cuối cùng mình bid 1 dự án $7, thấy khách hàng có vẻ hào hứng, mình quyết định dấn thêm một bước giảm còn $6. Dự án này là fix lỗi JS gì đó với ASP. Tèn tén ten, thắng bid dự án đầu tiên. Khỏi nói, hồi hộp có thể so sánh với cầm tay bạn gái lần đầu. Trống ngực đập uỳnh uỵch. Họ gửi file cho mình và mình sửa, rồi gửi lại. Trao đi đổi lại vài lần, dự án kết thúc mỹ mãn với rating 10. Thu nhập của nó thì chẳng là gì sau khi đã trừ đi khoản phí của RAC (tối thiếu $3), kết quả tài khoản mình có $3 .
Dần dần với history dự án đã có mình lấn dần sang các lĩnh vực mình không biết như WordPress, hay Joomla. Kiến thức về cài đặt, các plugin, component dần dần được tích lũy.
Một dự án cũng khiến cho mình rất nhớ, là dự án sửa cái site bán ô tô cho một buyer người Rumani, công nghệ Smarty, phải mò mẫm rất nhiều CSS (từ đây mới hiểu thế nào là cross browser). Điểm đáng nhớ ở dự án này là, mình làm cũng gần xong rồi, khoảng 95%, thì về quê ăn Tết nguyên đán. Bụp cái buyer kiện (open arbitration) và đòi rút hết tiền lại . $200 vào lúc đấy không phải chuyện nhỏ với mình, hơn nữa, nó còn là vấn đề uy tín cá nhân, nên mình phải tìm mọi cách, vào hàng net, kết nối qua đường modem, để xử lý công việc và trả lời thông qua hệ thống xử lý kiện cáo của RAC. Kết quả cuối cùng là kiện hòa và mình lấy được hết tiền. Lần đầu kiện cáo trống ngực cũng cứ gọi là đập uỳnh uỵch. Giờ thì trải qua hơn 30 vụ cãi nhau dự án không thua, nhưng cảm giác mỗi khi vào kiện vẫn thấy rất thú vị .
Mình lấy tiền về như thế nào
Sau khi trong tài khoản có khá khá tiền mình mới xem xét cách lấy tiền về thế nào, RAC lúc đó hỗ trợ 3 hình thức:
- Snail Mail check, cái này họ gửi séc tới địa chỉ của mình, sau này mình thử thì mới biết là địa chỉ họ gửi phải trùng với chứng minh thư hoặc phải xin xác nhận rắc rối mới có thể lấy được tiền. Họ chuyển cũng mất khá lâu mới tới.
- Western Union, chuyển tiền nhanh trên toàn thế giới. Chi phí tương đối cao, lúc đó khoảng 5% số tiền chuyển về, ưu điểm là khi họ chuyển thì mình có thể ra lấy được ngay chỉ cần chứng minh thư, tất nhiên các thông số họ tên, số chứng minh thư mình phải nhập đúng trên RAC. Đây là lựa chọn của mình trong nhiều tháng đầu tiên, bao gồm cả đỉnh cao (mình sốc với $) là ngày nhận được $1500 / tháng. Gấp hơn 10 lần lương lúc đó. Tháng 7/2007. Sau này khủng hơn (tháng 5/2008 1 lần gửi tiền mình mua được con xe Vespa LXV125 - $6100, mua xong vẫn thừa $1200 ), nhưng cảm giác sốc thì không còn nữa. Sang năm 2008 thì mình lựa chọn hình thức chuyển tiền qua ngân hàng như ở dưới đây.
- Paypal: lúc đó mình chưa có địa chỉ Paypal nên đây không phải là option dùng được.
Ngoài ra RAC hỗ trợ hình thức chuyển tiền qua tài khoản ngân hàng, Wire Transfer tuy nhiên mỗi lần chuyển tối thiểu phải là $4000. Nhưng đây là option dành cho business hơn là individual. Muốn làm việc này thì phải có tài khoản tiền $ ở ngân hàng, và contact với RAC Finance để yêu cầu họ set up cho.
Hiện nay thì RAC đã hỗ trợ thêm hình thức Payoneer MasterCard, nghĩa là đăng ký một thẻ thông qua Payoneer, sau đó Payoneer gửi thẻ về cho mình, mỗi kỳ RAC sẽ gửi tiền vào thẻ và ta tới ATM rút ra. Cách này nghe có vẻ lằng nhằng nhưng chi phí so sánh chưa chắc đã tốn hơn Western Union hay Paypal. Với kinh nghiệm của mình thì việc đăng ký và activate thẻ không phải đơn giản, nói chung là phải chửi mắng tụi Payoneer rất nhiều hiện nay mới có được một cái.
Như vậy là, về cơ bản mình đã nói những điểm chính về lịch sử kiến thức gần như zero của mình khi bắt đầu vào RAC. Cách thức thắng dự án đầu tiên (dự án này bao giờ cũng là khó nhất), và sơ sơ về trao đổi với khách hàng cũng như nguy cơ kiện cáo. Cuối cùng là một số chi tiết về việc rút tiền.
Còn nhiều tips nhỏ trong việc ứng xử với khách hàng trong các dự án khác nhau, mình sẽ còn tiếp tục update (cũng không khó gì, chỉ có lấy từ các dự án thực tế ra tổng hợp là có thôi - hiện tại đã hoàn thành khoảng >500 dự án) ở topic này. Bạn nào quan tâm thì đón đọc .
Thân ái.
Topic tóm gọn trong 3 điểm chính:
+ Mình đã bắt đầu với cái gì, nền tảng cơ sở về kiến thức
+ Mình đã làm gì để thắng thầu dự án, và sau đó, hoàn thành công việc
+ Cuối cùng, mình lấy tiền về thế nào . Đoạn này thì dễ nhất rồi.
Mình đã bắt đầu như thế nào
Lần đầu tiên mình biết về khả năng kiếm tiền bằng năng lực lập trình, đó là một đứa em, lãnh đạo TEAM này http://tnhsolution.elance.com/ nói chung là kín tiếng chả ai biết là ai, nhưng hiện tại về earning $ thì số 1 Việt Nam ở Elance (con số hiện tại là $86 639), lúc chưa ai ở Việt Nam biết về nghề này thì TNHSolution đã là lão làng. Elance nói đơn giản là trang web khủng nhất về lượng tiền đã chi trả: $235 894 969 http://www.elance.com/p/landing/buyer.html là con số mình lấy được vào lúc viết bài này. Odesk.com đã chi trả $111 502 778 update ở http://www.odesk.com/community/oconomy. GetAFreelancer (tên mới FreeLancer) đã chi trả $47 476 800 https://www.getafreelancer.com/info/about.php còn các site Guru http://www.guru.com/ (site này cũng rất lớn), JoomLancers http://www.joomlancers.com/, ScriptLance http://www.scriptlance.com/ RentACoder http://www.rentacoder.com/ và các site khác mình chưa biết thông tin, bạn nào biết thì gửi lên đây nhé. ($235 894 969 xấp xỉ khoảng loanh quanh 4 nghìn tỷ tiền Việt thực ra rất nhỏ bé so với các đại gia ở Việt Nam , và nếu nhìn lên Buffet hay Gates thì còn nhỏ bé nữa ). Nhận định Elance là khủng nhất còn có 1 ý khác, đó là dự án thấp nhất của Elance là $50, làm 1 dự án vặt ở đây thì hơn lương tối thiểu Việt Nam :P. OK lan man hơi dài, TNHSolution chat với mình, bảo muốn tuyển dụng lập trình viên với mức lương hấp dẫn ($500 / tháng, làm việc 35h/tuần). Nói chung là rất hấp dẫn nếu các bạn biết lúc đó thu nhập của mình chưa đầy 2 triệu / tháng. Đó là cuối năm 2006.
Mình làm với TNHSolution một dự án với mức thù lao $120, lúc đấy 1$ = 16 000, tính ra hơn lương tháng của mình, như các bạn có biết, lúc đó mình làm giáo viên, với hệ số lương 2,34 thì các bạn tính ra ngay được. Dự án này sử dụng tới các kỹ năng: Subversion, Smarty, PHP. Kết quả công việc được mình gửi qua mạng internet ở cơ quan. Sau thời điểm làm dự án đó mình lập gia đình, và quyết định kết nối đường internet FPT (tại căn nhà đi thuê) bằng số tiền ít ỏi hai vợ chồng mình có lúc đó. Nói ít tiền thì thế này là dễ hiểu nhất: lúc đấy hai vợ chồng mình cưới nhau chỉ có mua được cái giường, còn cái tủ chưa mua được . Mục tiêu kết nối là để, các bạn đã hiểu cả rồi đấy, làm việc online với TNHSolution, kiếm thêm, không phải là một ít, mà là rất nhiều cháo, lúc đấy cháo có giá 15 000 đồng / bát. Dự án $120 hoàn thành giá trị 128 bát cháo đấy .
Có điều, đời không dễ đoán. Khi có mạng internet rồi mình lại muốn tìm hiểu xem làm thế nào để kiếm tiền online ). Cũng phải mất mấy ngày để tìm, vì lúc đấy không biết phải tìm cái gì, và bắt đầu từ đâu, không có 1 topic đại loại như thế này để đọc. Mình đăng ký nick trên các trang mình tìm được, trong số đó có http://www.rentacoder.com trong ngôn ngữ ngắn gọn được gọi là RAC. Lúc đó là khoảng đầu năm 2007, mình vẫn còn dùng hòm thư Yahoo .
Kiến thức mình có vào lúc này về kiếm tiền online là zero. Kiến thức mình có về PHP và loanh quanh đấy:
+ Đã code 1 trang web bán hàng thuộc loại thêu thùa. Nói chung cũng shopping cart, tính năng admin add edit xóa sản phẩm đầy đủ. Code năm 2002, 1 tháng.
+ Đã code 1 dự án trang web nghe nhạc xem phim (mình dùng để phục vụ hàng net nhà mình lúc đấy, đại loại có 1 con server chứa nhạc và phim nén, dùng server đấy để chạy Apache MySQL phát nhạc). Code năm 2005, 1 tháng.
+ Đọc và tìm hiểu nhiều về Elearning. Bạn nào tìm "tiendx2002 ilias" sẽ thấy mình oánh nhau ra trò về Elearning ILIAS . Đầu tiên là nghiên cứu về cài đặt. Chuyện này nghe có vẻ vớ vẩn, nhưng mình là người đầu tiên cài đặt được ILIAS trên nền WIN, cài cái này khó thấy bà . Giờ thì dễ rồi. Sau khi cài đặt được thì mình viết hướng dẫn sử dụng, rồi Việt hóa, cũng là 1 thành viên nhiệt tình trên forum của ILIAS, và chịu khó chọc tay nhiều vào code của ILIAS cũng như MOODLE, đối thủ cạnh tranh của ILIAS. Đọc thôi, chứ code viết rắc rối thấy bà . Phần Việt hóa ILIAS giờ nếu có ai xài thì vẫn còn tên và địa chỉ email của mình ở đấy. Các bản sau này mình không maintain nữa. Thời gian dành cho ILIAS cũng không phải là ít, nhiều tháng. Nguyên việc Việt hóa nó đã tốn cả tháng rồi.
+ Phần mềm trắc nghiệm: đây là dự án viết hơi khác. Chủ yếu do ông em vợ mình (đang làm PhD bên Pháp, rất rành Java) bảo là Java hơn PHP, kết quả hai anh em sử dụng Java Servlet để viết phần mềm trắc nghiệm, làm để chạy với Apache Tomcat. Khoảng 3 tháng gì đó mới xong, chạy loằng ngoằng khá nhiều tính năng, cả sinh RTF PDF, tương thích máy quét kết quả gì nữa. Phần này mình luyện được chưởng với Velocity, cái này tương tự như Smarty nên sau đấy nó cũng giúp cho việc làm dự án Smarty được nhẹ nhàng. Trong dự án này, vì mình không biết Java , mà lại phải code chính , nên phải đọc và tìm hiểu rất nhiều qua Google, mà các bạn biết đấy, các article tìm được thì toàn là Tiếng Anh. Đành chịu khó giở quả LacViet từ điển ra mà tra thôi. Để phục vụ cho dự án này mình cũng Việt hóa luôn TinyMCE. Nói đến TinyMCE chắc các bạn đều biết nó, nói ngắn gọn TinyMCE và FckEditor (tên mới CKEditor) là 2 javascript editor đỉnh nhất. Tìm "tiendx2002 tinymce" là thấy mình, vì bản hiện tại 3.0 mình không còn maintain nữa, mà do bạn Phan Hải Tú. Làm việc với TinyMCE và các plugin của nó đào tạo thêm cho mình 1 ít kỹ năng JavaScript, đại loại cũng đủ để viết 1 cái TinyMCE plugin đơn giản hay sửa lặt vặt các plugin sẵn có.
+ Dự án $120 đã nói ở trên.
Tất tật chỉ có vậy, và alaxô vào RAC . Với các kỹ năng ASP (mình tốt nghiệp = ASP), PHP (lỗ mỗ), Java (lỗ mỗ nốt), JavaScript biết 1 chút, nói chung không có cái gì bây giờ mình nhìn lại dám bảo là cứng. Bây giờ sau 3 năm vẫn mềm .
Mình đã làm gì để thắng thầu dự án và hoàn thành công việc
Và alaxô . Cơ cấu làm việc của RAC và các marketplace cho nghề lập trình online là bid - Tiếng Việt là đấu thầu dự án. Thông dụng nói chuyện với colleagues thì mình thích dùng từ bid, nghe nó oai hơn, ra vẻ đây tớ biết Tiếng Anh đây ke ke.
Khách hàng gửi dự án lên, có thể là ngắn:
- Build me a clone of myspace.com
Có thể rất dài:
- This is a simple site
- But you should do this, blah blah 5 pages
- And follow these standards, blah blah 15 pages
- blah blah ...
Từ yêu cầu dự án, mình đọc, phân tích yêu cầu và đưa giá, tất nhiên không chỉ có giá mà còn phải mô tả mình làm thế nào, tại sao lại là mình mà không phải là người khác. Hiện tại thì mình cũng đang thử nghiệm cách nhìn trực tiếp vào dự án mà không giới thiệu lan man ưu điểm này kia. Cách này cũng khá hiệu quả, nhưng đấy là bây giờ, quay lại dự án đầu tiên với RAC nhé.
Sau 1 số khoảng nhỏ hơn 5 dự án mình bid, thì mình bắt đầu nhận được tín hiệu trả lời của khách hàng. Khỏi phải nói hồi hộp thế nào, họ hỏi và mình đăng nhập trả lời thông qua RAC. Cách sử dụng những chức năng đăng nhập, trả lời hay đọc message đối với mình cơ bản không phải là vấn đề, vì dùng Yahoo mail mãi rồi. Và mình nói giá $10. Khách hàng chọn lựa bid $7 của 1 coder nào đó người Trung Quốc, giờ coder này vẫn loanh quanh mấy dự án nhỏ nhỏ . Trong email báo mình đã thua bid, RAC đưa 1 số đường link. Mình bấm vào, đọc và phát hiện ra nhiều bài có thể ứng dụng được, ví dụ, edit profile sao cho hấp dẫn, cách thức bid sao cho khách hàng thấy tin tưởng có thể giao việc. Và mình áp dụng luôn, hơi khác đi một chút, xưng tên mình, và địa chỉ (đất nước) mình, nói chung là cũng copy thô thiển công thức .
Điều buồn cười là: it works . Sau khi mình edit profile và sử dụng format bid đã biết, việc bid trở nên hiệu quả hơn, số lần khách hàng trả lời tăng lên. Lưu tâm là lúc này mình vẫn chưa có history, nghĩa là xét về kinh nghiệm trên RAC chỉ là con số zero. Cuối cùng mình bid 1 dự án $7, thấy khách hàng có vẻ hào hứng, mình quyết định dấn thêm một bước giảm còn $6. Dự án này là fix lỗi JS gì đó với ASP. Tèn tén ten, thắng bid dự án đầu tiên. Khỏi nói, hồi hộp có thể so sánh với cầm tay bạn gái lần đầu. Trống ngực đập uỳnh uỵch. Họ gửi file cho mình và mình sửa, rồi gửi lại. Trao đi đổi lại vài lần, dự án kết thúc mỹ mãn với rating 10. Thu nhập của nó thì chẳng là gì sau khi đã trừ đi khoản phí của RAC (tối thiếu $3), kết quả tài khoản mình có $3 .
Dần dần với history dự án đã có mình lấn dần sang các lĩnh vực mình không biết như WordPress, hay Joomla. Kiến thức về cài đặt, các plugin, component dần dần được tích lũy.
Một dự án cũng khiến cho mình rất nhớ, là dự án sửa cái site bán ô tô cho một buyer người Rumani, công nghệ Smarty, phải mò mẫm rất nhiều CSS (từ đây mới hiểu thế nào là cross browser). Điểm đáng nhớ ở dự án này là, mình làm cũng gần xong rồi, khoảng 95%, thì về quê ăn Tết nguyên đán. Bụp cái buyer kiện (open arbitration) và đòi rút hết tiền lại . $200 vào lúc đấy không phải chuyện nhỏ với mình, hơn nữa, nó còn là vấn đề uy tín cá nhân, nên mình phải tìm mọi cách, vào hàng net, kết nối qua đường modem, để xử lý công việc và trả lời thông qua hệ thống xử lý kiện cáo của RAC. Kết quả cuối cùng là kiện hòa và mình lấy được hết tiền. Lần đầu kiện cáo trống ngực cũng cứ gọi là đập uỳnh uỵch. Giờ thì trải qua hơn 30 vụ cãi nhau dự án không thua, nhưng cảm giác mỗi khi vào kiện vẫn thấy rất thú vị .
Mình lấy tiền về như thế nào
Sau khi trong tài khoản có khá khá tiền mình mới xem xét cách lấy tiền về thế nào, RAC lúc đó hỗ trợ 3 hình thức:
- Snail Mail check, cái này họ gửi séc tới địa chỉ của mình, sau này mình thử thì mới biết là địa chỉ họ gửi phải trùng với chứng minh thư hoặc phải xin xác nhận rắc rối mới có thể lấy được tiền. Họ chuyển cũng mất khá lâu mới tới.
- Western Union, chuyển tiền nhanh trên toàn thế giới. Chi phí tương đối cao, lúc đó khoảng 5% số tiền chuyển về, ưu điểm là khi họ chuyển thì mình có thể ra lấy được ngay chỉ cần chứng minh thư, tất nhiên các thông số họ tên, số chứng minh thư mình phải nhập đúng trên RAC. Đây là lựa chọn của mình trong nhiều tháng đầu tiên, bao gồm cả đỉnh cao (mình sốc với $) là ngày nhận được $1500 / tháng. Gấp hơn 10 lần lương lúc đó. Tháng 7/2007. Sau này khủng hơn (tháng 5/2008 1 lần gửi tiền mình mua được con xe Vespa LXV125 - $6100, mua xong vẫn thừa $1200 ), nhưng cảm giác sốc thì không còn nữa. Sang năm 2008 thì mình lựa chọn hình thức chuyển tiền qua ngân hàng như ở dưới đây.
- Paypal: lúc đó mình chưa có địa chỉ Paypal nên đây không phải là option dùng được.
Ngoài ra RAC hỗ trợ hình thức chuyển tiền qua tài khoản ngân hàng, Wire Transfer tuy nhiên mỗi lần chuyển tối thiểu phải là $4000. Nhưng đây là option dành cho business hơn là individual. Muốn làm việc này thì phải có tài khoản tiền $ ở ngân hàng, và contact với RAC Finance để yêu cầu họ set up cho.
Hiện nay thì RAC đã hỗ trợ thêm hình thức Payoneer MasterCard, nghĩa là đăng ký một thẻ thông qua Payoneer, sau đó Payoneer gửi thẻ về cho mình, mỗi kỳ RAC sẽ gửi tiền vào thẻ và ta tới ATM rút ra. Cách này nghe có vẻ lằng nhằng nhưng chi phí so sánh chưa chắc đã tốn hơn Western Union hay Paypal. Với kinh nghiệm của mình thì việc đăng ký và activate thẻ không phải đơn giản, nói chung là phải chửi mắng tụi Payoneer rất nhiều hiện nay mới có được một cái.
Như vậy là, về cơ bản mình đã nói những điểm chính về lịch sử kiến thức gần như zero của mình khi bắt đầu vào RAC. Cách thức thắng dự án đầu tiên (dự án này bao giờ cũng là khó nhất), và sơ sơ về trao đổi với khách hàng cũng như nguy cơ kiện cáo. Cuối cùng là một số chi tiết về việc rút tiền.
Còn nhiều tips nhỏ trong việc ứng xử với khách hàng trong các dự án khác nhau, mình sẽ còn tiếp tục update (cũng không khó gì, chỉ có lấy từ các dự án thực tế ra tổng hợp là có thôi - hiện tại đã hoàn thành khoảng >500 dự án) ở topic này. Bạn nào quan tâm thì đón đọc .
Thân ái.
Bài liên quan
Tip số 2 mình luôn cố gắng nhớ back up kết quả làm việc cũng như các dữ liệu hiện tại của khách hàng, đặc biệt trước khi làm việc, để tránh việc mất mát và do đó, mình bị kết tội.
Còn tiếp .
Thân ái.
Tình hình là em hiện đang năm 2 đh. Kiến thức thì khá là ... tủn mủn, vụn vặt mỗi thứ 1 ít, kinh nghiệm ko có ... ko biết có làm nổi ko nữa
Đã thích và tin vào cái mình thích thì sẽ làm nổi.
Thân ái.
Update thêm vài cái tip nữa nhe anh Tiến. Thanks.
Ví dụ nếu nhóm anh làm site của chính mình như thế này http://www.faceit.cz thì em đảm bảo giới thiệu tới khách hàng nào ở việt nam, hay quốc tế đều chi tiền ra rất là nhẹ nhàng
+ Để dọa các đối thủ cạnh tranh.
+ Để hấp dẫn những người mới muốn xin vào.
+ Để làm chúng ta cảm thấy tự tin hơn.
Còn về cơ bản nó đem lại rất ít khả năng thắng bid dự án, vì nhiều khi khách hàng còn chả thèm click vào link ta đưa, chứ đừng nói lật đi lật lại trầm trồ như chính chúng ta xem portfolio của chính mình.
Cảm ơn em đã support. Chắc chắn rồi, vẫn còn vài tip nữa.
Thân ái.